Zoetstof vs. suiker: wat is beter?

Zoet zonder suiker: wat is een zoetstof?

Wanneer we de suikerpot vermijden, reiken velen van ons naar een alternatief: zoetstof. Maar wat is het precies? Zoetstoffen zijn stoffen die worden gebruikt om voedingsmiddelen en dranken te zoeten, vaak met veel minder calorieën dan traditioneel suiker. Ze kunnen zowel natuurlijk als kunstmatig zijn.

Natuurlijke zoetstoffen, zoals stevia, worden gewonnen uit planten. Ze worden geprezen om hun natuurlijke oorsprong en het feit dat ze geen calorieën bevatten. Kunstmatige zoetstoffen daarentegen, zoals aspartaam of acesulfaam-k, zijn synthetisch geproduceerde stoffen bedoeld om suiker na te bootsen zonder de calorieën.

Hoewel we zoetstoffen vooral terugzien in dieet- en lightproducten, kunnen het smaakprofiel en effect op het lichaam variëren. Daarnaast zijn de onderzoeken en meningen verdeeld als het gaat om de voordelen en mogelijke nadelen ervan. Zo zou ook zoetstof slecht of zelfs schadelijk voor je kunnen zijn. Het is daarom belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over wat je precies binnenkrijgt.

Waarom kiezen mensen voor zoetstof in plaats van suiker?

Zoetstoffen zijn in de laatste jaren ontzettend populair geworden als suikervervanger. Wat zijn hiervoor de voornaamste redenen?

1. Calorieën onder controle

Zoetstoffen, zoals stevia of aspartaam, geven je die heerlijke zoete smaak, maar vaak zonder de calorieënlading van suiker. Het past in dat opzicht uitstekend in een koolhydraatbeperkt dieet om je zoete cravings eventjes te stillen.

In een eerder blog vertelden we je hoeveel suiker je mag binnenkrijgen per dag.

2. Stabiele bloedsuiker

In tegenstelling tot suiker, veroorzaken de meeste zoetstoffen geen snelle stijging van de bloedsuikerspiegel, waardoor ze een optie zijn voor mensen die de bloedsuiker onder controle wil houden.

Bekijk ook onze tips voor een stabiele bloedsuikerwaarde.

3. Beter voor je tanden

Suiker kan bijdragen aan tandbederf. Veel zoetstoffen daarentegen zijn niet-fermenteerbaar en dus vormen ze geen voedselbron voor de bacteriën in je mond die gaatjes veroorzaken.

Ook kritisch geluid: is zoetstof slecht voor je?

Zoetstoffen zijn er in verschillende soorten en smaken, en terwijl sommige mensen zweren bij hun voordelen, klinken er ook tegenstrijdige geluiden. Waar komt het vandaan dat zoetstoffen slecht voor je zijn?

1. Vragen over de effecten op lange termijn

Hoewel de meeste zoetstoffen als veilig bestempeld zijn door gezondheidsautoriteiten, blijven er zorgen bestaan over de mogelijke negatieve effecten bij regelmatige consumptie op lange termijn. Op dit moment is aspartaam misschien wel een van de meest controversiële zoetstoffen. Zo zouden er vermoedens bestaan van een link tussen de zoetstof en gedrags- en cognitieve problemen. En luidde berichtgeving van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in juli 2023 nog “Zoetstof aspartaam mogelijk kankerverwekkend”.^1,2

Op dit moment bestaat er echter onvoldoende bewijs om definitieve conclusies te trekken en mogen we het in de huidige dosering als veilig beschouwen.

Lees meer over de huidige dosering en of aspartaam slecht voor je is in onze recente blog over de zoetstof!

2. Wat je eet, voedt ook je darmbacteriën

In je darmen leven zowel goede als slechte bacteriën (samen de darmflora) die een grote rol spelen in je gezondheid. Het is belangrijk dat deze in balans zijn met elkaar, wat onder andere afhangt van wat je eet. Uit sommige studies kwam naar voren dat een bepaalde groep zoetstoffen, waaronder aspartaam, de balans van de darmbacteriën verstoorde. Uit andere studies kwamen juist tegenovergestelde resultaten naar voren. Er is op dit moment daarom eerst meer onderzoek nodig om de effecten van zoetstof op de darmflora beter te begrijpen.^3,4

Wel ervaren sommige mensen laxerende effecten of darmklachten vergelijkbaar met de reacties op het eten van veel bonen of na de inname van polyolen (een soort zoetstof), zoals sorbitol, maltitol en xylitol. Hoe snel je last hebt van deze effecten hangt af van je gevoeligheid voor de zoetstof en kan dus per persoon anders zijn.

3. Zoet eten betekent meer trek?

Er zijn studies die suggereren dat wanneer mensen weten dat ze een suikervervanger consumeren, ze zichzelf toestaan om meer te eten of te drinken, omdat ze denken dat ze “gezondere” keuzes maken. Dit kan uiteindelijk alsnog leiden tot overconsumptie. Ook kan een zoete smaak, of het nu van suiker of zoetstof komt, de eetlust stimuleren. Het is dan dus maar de vraag of suiker vervangen voor een alternatieve zoetstof wel de beste methode is als het gaat om gewichtsbeheersing.⁵

4. Bakken met zoetstof: een recept voor verandering

Veel bekende zoetstoffen veranderen of breken af bij temperaturen die vaak in de oven worden gebruikt voor bakken. Ze ondergaan een complexe chemische reactie en het is niet duidelijk of ze na verhitting nog steeds veilig zijn om te eten. Natuurlijke zoetstoffen lijken er wat minder last van te hebben, die veranderen voornamelijk doordat ze verdampen bij baktemperaturen. Dit kan ook verklaren waarom iets na het bakken met suikervervangende zoetstoffen, minder zoet is dan verwacht.⁶

Welke zoetstof is het best?

Voor een gezonde suikervervanger kiezen de meesten voor een natuurlijke zoetstof, zoals stevia. Het is afkomstig van de stevia plant, bevat geen calorieën en heeft een intens zoete smaak. Maar het kan ook een bittere nasmaak hebben en krijgt zelfs een E-nummer (E960), omdat er een uitgebreid chemisch proces nodig is om het gebruiksklaar te maken.

Om de vraag te beantwoorden welke zoetstof het beste is, moeten we dus onthouden dat echte, onbewerkte voeding de essentie is van een gezond dieet. Wij richten onze blik daarom op zoetstoffen die niet alleen natuurlijk zijn, maar ook voedzaam. Denk hierbij aan rauwe, onbewerkte honing, dadels, kokosbloesemsuiker en fruit dat van nature zoet is.

Hoewel deze voedingsmiddelen ook calorieën leveren, zijn ze over het algemeen gunstiger voor je bloedsuikerspiegel. Zo helpen de vezels in fruit de suiker langzamer in je bloedstroom te absorberen, en hebben ze een lagere glycemische index dan reguliere suiker.

Wat is glycemische index eigenlijk? We schreven erover in een eerdere blog.

Dus wat is nu beter, zoetstof of suiker?

Gezien de gezondheidsproblemen die verbonden zijn aan de overconsumptie van suiker, is het makkelijk om te begrijpen waarom we een alternatief zoeken. Maar in onze zoektocht naar de perfecte zoetheid hebben we kunstmatige zoetstoffen en bewerkte suikers gecreëerd, die vaak niet de voordelen bieden van hun natuurlijke tegenhangers. Het dilemma zoetstof of suiker is daarom een complexe kwestie, en de meningen over wat gezonder of schadelijker is, zijn sterk verdeeld.

Eén ding is wel duidelijk: de natuur biedt ons een schat aan voedingsmiddelen die niet alleen smaakvol zijn, maar ook voedzaam. Ons advies is daarom om zo dicht mogelijk bij de bron te blijven. Kies voor echte voeding die van nature zoet is om je zoete cravings te stillen en consumeer alles met mate. Het gaat niet alleen om wat je eet, maar ook om hoeveel je ervan eet.

Tip: in deze blog vind je de 9 beste tips voor suikervrij eten!

Advies nodig over suiker en zoetstof?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur