Wat is vitamine D?

De naam vitamine D is inmiddels een begrip in onze samenleving. Feitelijk gezien is vitamine D alleen geen vitamine maar een hormoon. Er bestaan vijf vormen van vitamine D (D1 t/m D5). Twee daarvan zijn relevant voor je lichaam, namelijk de plantaardige vitamine D2 (ergocalciferol) en dierlijke variant vitamine D3 (cholecalciferol).¹ 

Ons lichaam verwerkt de dierlijke variant beter, omdat we deze vorm zelf ook synthetiseren uit de zon. In ons blog Verschil vitamine D en D3: welke is beter? lees je meer over het verschil tussen deze twee vormen.

Vitamine D is geen vitamine

Ons lichaam maakt met behulp van zonlicht zelf vitamine D aan waardoor het strikt genomen geen vitamine is. Het lichaam maakt namelijk zelf geen vitamines aan. Hormonen worden wél door het lichaam zelf aangemaakt. Vitamine D is een voorstof of pro-hormoon van het hormoon calcitriol.² 

Huid óf voeding

De aanmaak van vitamine D verloopt stapsgewijs. Een onzichtbare bron van vitamine D is de invloed van zonlicht. UVB genaamd zorgt ervoor dat we zelf vitamine D aanmaken. De officiële naam van deze stof is cholecalciferol of vitamine D3. 

Na de synthese van vitamine D3 via de huid bindt D3 zich aan een zogeheten vitamine D-bindend eiwit in het bloedplasma. Vervolgens gaat de zonnevitamine op transport via het bloed naar de lever.

De lever zet vitamine D3 om in een vorm die als voorraad opgeslagen kan worden. Deze stof heet calcidiol of 25-hydroxyvitamine D. Het lichaam houdt de voorraad calcidiol opgeslagen in de lever en in het lichaamsvet. Deze vorm is niet actief in het lichaam maar het gehalte in het bloed is geschikt om vast te stellen of er sprake is van een ontoereikend D-niveau. 

Calcidiol gaat op zijn beurt naar de nieren waar de omzetting plaatsvindt naar het hormoon calcitriol of 1,25-dihydroxyvitamine D. Dit is de actieve vorm van vitamine D.³ Het omzettingsproces van vitamine D verloopt dus van cholecalciferol (vitamine D3), naar calcidiol en vervolgens naar het hormoon calcitriol. 

In deze hoedanigheid zorgt onze zonnefavoriet voor de bevordering van een goed calciumgehalte in het bloed, een goede calciumhuishouding en voor de calciumopname in de botten.* 

Wat doet vitamine D?

Vitamine D is nodig om calcium uit de voeding in het lichaam op te nemen. Om die reden is het belangrijk voor de groei en het behoud van stevige botten en tanden.* Daarnaast speelt het een rol bij een goede werking van de spieren* en heeft het een positieve invloed op het immuunsysteem.* 

Naast de zon is voeding een tweede belangrijke bron. 

Vitamine D2 (ergocalciferol) is van nature aanwezig in plantaardige voeding en schimmels, zoals:

• Paddenstoelen
• Gist
• Kaas

Vitamine D3 (cholecalciferol) bevindt zich in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, zoals:

• Vette vis
• Levertraan
• Eieren

Wat doet vitamine D3? Dit is dezelfde vorm die je huid aanmaakt bij blootstelling aan de zon. Deze vorm is efficiënter in het verhogen van de vitamine D-status dan vitamine D2.⁴ Wil je weten waar deze vormen nog meer inzitten? Lees het in ons eerder verschenen blog Waar zit vitamine D in?

Vitamine D en de zon

Cijfers van het RIVM laten zien dat 40 procent van de Nederlandse bevolking een matige vitamine D-status heeft tegenover 50 procent van de wereldwijde bevolking.⁵ Wanneer we een evolutionaire blik werpen op de herkomst van de mens belanden we rond de evenaar. We zijn van oorsprong namelijk afkomstig uit het oosten van Afrika, waar zonlicht in overvloed aanwezig is.⁶ 

Wetenschappelijk onderzoek naar deze jagers-verzamelaars toont aan dat mensen van origine zeer hoge D-waarden in het bloed hadden. Bijdrage aan dit succes zijn de blootstelling aan de krachtige zonnestralen, het eten van vitamine D-rijke voeding als vette vis en een natuurlijke leefstijl. De onderzoekers stelden verder vast dat het lichaam minstens 75 nmol nodig heeft om optimaal te functioneren.⁶ In ons blog Hoeveel vitamine D heb je per dag nodig lees je hier meer over.

Tegenwoordig lijkt het lastig om deze waarden op peil te houden. Onze Nederlands roots liggen op het noordelijk halfrond wat gelijk staat aan weinig krachtige zonnestralen waardoor we minder in staat zijn om zelf vitamine D aan te maken... Daarnaast leven we meer binnen en wanneer we ons blootstellen aan de zon beschermen en bedekken we onze huid zodanig dat er sprake is van weinig toevoer van de belangrijkste bron van vitamine D. Een suboptimale zon vitamine D-status is het gevolg.

Het verschil tussen natuurlijke vitamine D en een supplement

Wat ons betreft kan iedere bewoner van in ieder geval het noordelijk halfrond extra ondersteuning gebruiken bij het op peil brengen en houden van een gewenst niveau door middel van suppletie. De Gezondheidsraad wijst dit toe aan:

• jonge kinderen
• ouderen
• mensen met een getinte huidskleur
• mensen die weinig buiten komen
• zwangere vrouwen

De actieve vorm van vitamine D3 vind je via de natuurlijk weg bij UV-straling van de zon en via voeding rijk aan de zonnevitamine. Om moeder aarde een handje te helpen zijn deze vormen er ook in capsules, tabletten en druppels. 

De opname van een supplement hangt af van een aantal factoren:

• Als je rookt, veel alcohol drinkt of een echte koffieleut bent duurt het langer voordat je lichaam het micronutriënt opneemt.
• Bij een deficiënt niveau duurt het langer voordat je een verbetering waarneemt.
• Vitamine D is een vetoplosbare vitamine. Deze wordt in je lichaam opgeslagen; dit proces duurt meestal langer dan bij wateroplosbare vitaminen. Die werken samen met het vocht in je lijf, wat garant staat voor een snellere opname.
• De vorm waarin je een supplement neemt heeft invloed op de opname. Je lijf neemt bijvoorbeeld een vloeibaar supplement sneller op dan een tablet of capsule, omdat je lichaam het omhulsel eerst moet oplossen. Andersom bevat de vloeistof minder van de voedingsstof dan bij een tablet of capsule.
• Er kunnen andere factoren zijn waardoor je vitamine D niet via de darmen opneemt.

Volgens de Gezondheidsraad geldt voor iedereen een (minimale) aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 10 mcg vitamine D. Dit advies gaat over de minimale dosering vitamine D die je lichaam écht nodig heeft. Onze aanbeveling voor een optimale gezondheid is een basisdosering van 25 mcg vitamine D per dag gedurende het hele jaar. Voor de specifieke doelgroepen (degenen die extra vitamine D nodig hebben) kan deze aanbeveling oplopen tot 75 mcg per dag.

Voordelen product

• Vitamine D heeft een positieve invloed op het immuunsysteem
• Vitamine D ondersteunt de botten en tanden en is goed voor de spieren
• Vitamine D3 is de best opneembare vorm van vitamine D

Vitamine D3 - 25 mcg / 1000 IE 120  tabletten

We bieden je een breed assortiment aan producten die jouw vitamine D huishouding kunnen ondersteunen. Wil je weten welk vitamine D supplement bij jou past? Het blog Welk vitamine D supplement past bij jou? geeft uitgebreid antwoord op deze vraag. 

Onder de zonnebank voor vitamine D?

Ongeveer 15-30 minuten blootstelling van je hoofd, handen en onderarmen per dag in de zonnige buitenlucht zou theoretisch voldoende zijn voor voldoende aanmaak van de zonnevitamine gedurende de maanden maart tot oktober. Mits de zonkracht en daarmee voldoende UVB-straling toereikend is. Inmiddels weten we dat dit in Nederland eerder fabel dan feit is. Simplistisch gedacht zou een bezoekje onder een zonnebank uitkomst bieden om de zonloze tijd op te vangen. 

Feitelijk klopt het dat de lampen van de zonnebank ook voor de aanmaak kan zorgen. Tenminste, als de zonnebank waar je onder gaat ook UVB-straling levert. Hoe aantrekkelijk het ook klinkt om geregeld op te warmen onder de zonnebank, je vel te voorzien van een bronze teint en tegelijkertijd je zonnevitamine op te doen… 

We helpen je uit deze droom. Ook al beschikt een zonnebank over een klein deel UVB-straling, het grootste gedeelte bestaat uit UVA-straling. Te veel en te lange blootstelling aan deze straling heeft nadelige gevolgen voor je huid en wordt door dermatologen daarom afgeraden.^7,8  

Conclusie

Vitamine D is feitelijk gezien een voorstof van het hormoon calcitriol, de actieve vorm van vitamine D in het lichaam. Dit hormoon zorgt dat er voldoende calcium in ons bloed zit. Vitamine D bevordert dus een goed calciumgehalte in het bloed,* en speelt zo een rol bij botaanmaak en het behoud van sterke botten.* Verder heeft het nutriënt een positieve invloed op het immuunysteem.* 

Het idee dat een zonnebankbezoek je helpt bij het opkrikken van een ontoereikend vitamine D niveau is een utopie met nadelige gevolgen voor je huid.

Een goede aanvulling van je vitamine D gehalte zijn naast UVB-straling en volwaardige vitamine D-rijke voeding onze hoogwaardige supplementen. Kom je er zelf niet uit of je kies voor druppels, capsules of tabletten? We geven je graag advies! 

Advies nodig over vitamine d?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur

*Op basis van gezondheidsclaims voor vitamine D.