Hoeveel koolhydraten zitten in brood? Wit vs. bruin

De voedingswaarde van brood

Brood bevat in verhouding veel nuttige voedingsstoffen en relatief weinig calorieën. Neem brood onder de loep en je treft koolhydraten (in de vorm van zetmeel), wat eiwit, voedingsvezels, B-vitamines, het mineraal ijzer en het spoorelement jodium. De koolhydraten in brood geven ons langdurige energie en houden bovendien de darmflora gezond. Eiwitten zijn dan weer belangrijke bouwstoffen voor ons lichaam die nodig zijn voor het opbouwen en behouden van spieren en cellen. Voedingsvezels – de naam voor een groep koolhydraten – dragen bij aan een goede spijsvertering en geven een verzadigend gevoel na het eten. De B-vitamines spelen een rol bij de stofwisseling waardoor ze de natuurlijke energie activeren in het lichaam.

Het mineraal ijzer is belangrijk voor de vorming van hemoglobine, een onderdeel van rode bloedcellen. Deze bloedcellen zijn op hun beurt noodzakelijk om zuurstof door het lichaam te vervoeren. Ook bevat brood (meestal) bakkerszout met jodium, een belangrijk spoorelement dat weinig voorkomt in ‘gewone’ producten. Deze voedingsstof is belangrijk voor de productie van schildklierhormonen wat je nodig hebt voor goede groei, ontwikkeling van het zenuwstelsel en de stofwisseling. Je vindt jodium verder alleen in zeevis, zeewier en in beperkte mate in zuivelproducten en eieren.^1,2

Al met al is brood een product met een hoge voedingswaarden. De prachtige slogan “Brood, daar zit wat in”, klopt dus helemaal!

Hoeveel koolhydraten in brood

Dat brood voor een groot gedeelte uit koolhydraten bestaat komt door het hoofdbestanddeel graan. En doordat elke graansoort unieke kenmerken heeft zijn de gehaltes wisselend. Onderstaande tabel geeft een duidelijk beeld:

Wat opvalt is dat er minder koolhydraten zitten in brood waarbij de hele graankorrel (volkoren) is gebruikt. In wit brood zitten juist de meeste koolhydraten, een broodsoort waarbij niet de hele graankorrel is gebruikt. Nuttige informatie, vinden we, zo kun je namelijk met de juiste kennis een weloverwogen keuze maken bij welk brood jij je goed voelt.³

Is brood een dikmaker?

Brood is absoluut geen dikmaker, daar is ook geen enkel wetenschappelijk bewijs voor te vinden. Het is juist een product dat relatief weinig calorieën bevat. Zo bevat één snee brood net zoveel calorieën als een appel (80kcal), wat niet calorierijk valt te noemen. Gewichtstoename ontstaat doordat je meer energie binnenkrijgt dan je verbruikt, oftewel: alles wat je in totaal eet en dan de hoeveelheid daarvan. Smeer je bijvoorbeeld altijd een dikke laag pindakaas op je brood, beleg je jouw boterhammen met een dubbele laag vette kaas en neem je dan ook nog eens een flinke stapel boterhammen, ja, dan kan dat voor een calorieoverschot zorgen. Je krijgt meer calorieën binnen dan je verbruikt en dat kan uiteindelijk zorgen voor gewichtstoename. Echter heeft dit met het soort beleg te maken en met de hoeveelheid, brood zelf is daar niet de oorzaak van^.4

Soorten brood

Nederland kent een lange traditie van brood eten en de schappen staan vol met verschillende varianten. De bekendste zijn: witbrood, bruinbrood, meergranenbrood, volkorenbrood en roggebrood. Daarnaast is er speltbrood, desembrood, krentenbrood, luxe en speciaal brood en ander feestelijk brood. Over de bekende soorten vertellen we graag wat meer:

Witbrood

Dit soort brood kenmerkt zich doordat het weinig voedingsvezels bevat. De oorzaak hiervan komt doordat de zemelen en kiemen van de graankorrel uit het meel is gezeefd. Vervolgens blijft alleen de meelkern over, wat we bloem noemen. Door deze bewerking gaat een wit bammetje je niet of nauwelijks iets opleveren qua voedingsstoffen. Alle nuttige stoffen zijn verloren gegaan, echt gezond kan witbrood dan ook niet genoemd worden. Doe jezelf dan ook een groot plezier en laat dit brood in de schappen staan of neem het bij uitzondering. Althans, als je gezondheid belangrijk vindt natuurlijk!

Bruinbrood

Bij deze variant is er een combinatie gebruikt van het eerdergenoemde bloem én volkorenmeel. Volkorenmeel bevat de gehele graankorrel: de meelkern, de zemel én de kiem. Dit brood bevat al meer voedingsstoffen dan het eerder benoemde witte soort. Wel goed om te vermelden is dat de kleur van het brood niet iets zegt over het type meel dat er is gebruikt. Door een kleur (moutextract) toe te voegen aan brood kan er een mooie bruine kleur ontstaan. Wil je weten wat er in je brood zit? Lees altijd het etiket!

Meergranenbrood

De naam verklapt het eigenlijk al, maar meergranen is gemaakt van meerdere graansoorten. Minimaal drie soorten om precies te zijn, waarbij de basis óf volkorenmeel is of het bestaat uit bloem, de basis van witbrood. Bestaat de basis uit volkorenmeel dan heeft het brood hogere voedingswaarden. Is bloem de basis dan zitten er weer minder voedingsstoffen in. De voedingswaarde van brood hangt dus nauw samen met de ingrediënten. Per 1 juli 2022 staat op elk etiket van meergranenbrood of het wit, bruin of volkoren is, dat maakt het helemaal gemakkelijk!

Volkorenbrood

Brood mag alleen de titel volkorenbrood krijgen wanneer het volledig met volkorenmeel is gemaakt. Dit betekent dus de gehele graankorrel – meelkern, zemel en kiem – zijn gebruikt. Doordat al deze onderdelen in het brood zitten bevat volkorenbrood de meeste voedingsstoffen. Kies je voor volkorenbrood, dan zit je dus altijd gebakken! Of het meel fijn of grof gemalen is maakt overigens niet uit.

Roggebrood

Waar de andere broden van tarwe zijn gemaakt, wordt roggebrood van het graansoort rogge gemaakt. Ondanks dat er vele soorten roggebrood zijn, onderscheiden we twee hoofdsoorten: Fries en Brabants roggebrood. Het Friese roggebrood is gemaakt van gebroken roggekorrels en de Brabantse variant voor gemalen rogge. De voedingswaarden van roggebrood ligt hoog, er zitten veel vezels in en ook het mineraal ijzer is goed vertegenwoordigd. Vind je het lekker? Neem het dan graag!⁵

Tot slot

Als er één product een hoge voedingswaarde heeft dan is het brood wel. We doelen hier wel op brood dat als basis volkorenmeel heeft. Witbrood is gemaakt van bloem – zemelen en kiemen zijn gezeefd - en bevat daardoor treurig weinig voedingsstoffen. Ook zitten er meer koolhydraten in het witbrood, in de volkoren variant is de hoeveelheid minder. Verder is er geen wetenschappelijk bewijs dat brood een dikmaker is, het bevat juist relatief weinig calorieën. Wat je op je boterham smeert of legt is wel doorslaggevend. Wil je de beste keuze maken qua brood dan is er maar één antwoord mogelijk: ga je voor volkoren of brood dat deels gemaakt is van volkorenmeel, dan zit je helemaal goed!

Advies nodig over koolhydraten?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur