Het verschil tussen foliumzuur, folaat en Quatrefolic®

Wat is foliumzuur?

Foliumzuur is een B-vitamine die een belangrijke rol speelt bij verschillende processen in ons lichaam. In Nederland wordt het vaak vitamine B11 genoemd, terwijl het in andere landen bekendstaat als B9. Aangezien het een wateroplosbare vitamine is, kan het lichaam foliumzuur niet opslaan; een overschot wordt via de urine afgevoerd.

Wat is het verschil tussen foliumzuur en folaat?

Foliumzuur is de synthetische vorm van B11 (folaat) en wordt vaak toegevoegd aan bewerkte voedingsmiddelen. Folaat is de natuurlijke vorm van vitamine B11 en komt van nature voor in voeding zoals bladgroenten, bonen, eieren, citrusvruchten, avocado's en runderlever. Hoewel foliumzuur en folaat chemisch vergelijkbaar zijn, is er een verschil in hoe ons lichaam deze vormen omzet en opneemt. Folaat moet namelijk één keer en foliumzuur twee keer worden omgezet voordat het bruikbaar is voor ons lichaam. Verderop in het blog leggen we dit omzettingsproces uitgebreider uit.¹

Het ontstaan en gebruik van foliumzuur

Foliumzuur werd in de jaren '30 in een lab ontdekt door onderzoeker Lucy Willis. Zij ontdekte dat gistextract een vorm van bloedarmoede bij zwangere vrouwen kon verlichten. Later bleek dat foliumzuur de actieve stof was in deze behandeling.²

In de jaren '60 werd vervolgens ontdekt dat een laag foliumzuurgehalte het risico op neurale buisdefecten bij ongeboren baby’s vergrootte.³ Dit leidde tot de aanbeveling om tijdens de zwangerschap extra foliumzuur te nemen om de folaatstatus te verhogen.

Sinds begin jaren ’90 luidt het advies in Nederland om dagelijks 400 microgram foliumzuur te slikken vanaf het moment dat je zwanger wilt worden tot 10 weken zwangerschap. Neurale buisdefecten ontstaan door een verstoring in de ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg) van het ongeboren kind, met het open ruggetje en open schedel als de meest voorkomende vormen.

Wat is beter bij een zwangerschap(swens)? 

Lange tijd werd foliumzuur als dé oplossing gezien om het verlies van folaat in voeding te compenseren, vooral vanwege de stabiliteit en goedkope productie. Foliumzuur is namelijk stabieler dan natuurlijk folaat en breekt niet snel af bij blootstelling aan warmte of licht. Om deze reden werd het toegevoegd aan supplementen en verrijkte voedingsmiddelen zoals brood en ontbijtgranen. 

Pas later werd duidelijk dat foliumzuur bij sommige mensen minder goed omgezet wordt naar de actieve vorm, vooral bij mensen met een genetische variatie (MTHFR-mutatie). Deze genetische variatie kan invloed hebben op hoe het lichaam foliumzuur verwerkt en gebruikt.⁴ 

De MTHFR-variatie komt relatief vaak voor: in de Verenigde Staten heeft bijvoorbeeld 8% tot 35% van de bevolking deze genetische eigenschap, afhankelijk van de etnische achtergrond.⁵ Hierdoor kan het moeilijk zijn om de 400 mcg foliumzuur uit supplementen voldoende om te zetten om de folaatstatus te verhogen en zo het risico op neurale buisdefecten bij de zich ontwikkelende foetus te verkleinen. Om deze reden geven velen – waaronder verloskundigen – de voorkeur aan de goed opneembare variant van folaat: 5-MTHF.

Foliumzuur, folaat of 5-MTHF?

Folaat speelt dus een cruciale rol tijdens de zwangerschap, vooral bij het verkleinen van het risico op neurale buisdefecten. Maar voor welke vorm kies je bij een zwangerschap? Is de ene vorm beter dan de ander, omdat ze van werking verschillen of omdat er met de ene vorm meer onderzoek is gedaan? 

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de rol van folaat in de vroege zwangerschap en het preventieve effect hiervan op neurale buisdefecten. Hun rapport uit 2013 bevestigt dat het verhogen van de folaatstatus bij de moeder via suppletie gunstig is voor het verminderen van het risico op neurale buisdefecten.⁶

De EFSA heeft verschillende vormen van folaat geëvalueerd en goedgekeurd voor toevoeging aan voedingsmiddelen en supplementen. Deze geautoriseerde vormen omvatten zowel synthetisch als biologisch actieve varianten en zijn allemaal effectief en stabiel in het lichaam, waardoor ze bijdragen aan een goede folaatstatus:

• Foliumzuur (synthetisch)
• Calcium-L-methylfolaat
• L-methylfolaat-glucosamine
• Pteroylmonoglutaminezuur (een andere naam voor foliumzuur)
• 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF), beschikbaar als calciumzout of glucosaminezout

Op basis van grondig wetenschappelijk bewijs concludeert de EFSA dat dagelijkse suppletie met 400 mcg met een van bovenstaande vormen van folaat een positieve bijdrage levert aan de preventie van neurale buisdefecten. Het is dus een fabel dat alleen synthetisch foliumzuur zou bijdragen aan de preventie van neurale buisdefecten. De EFSA bevestigt namelijk dat alle geautoriseerde folaatvormen effectief zijn voor het verhogen van de folaatstatus en daarmee het risico op neurale buisdefecten verkleinen. Deze wetenschappelijke onderbouwing toont aan dat zowel synthetisch foliumzuur als de biologisch actieve vormen hun rol vervullen in de folaatstofwisseling en daarmee bijdragen aan een gezonde ontwikkeling tijdens de zwangerschap.⁶

Vitakruid kiest voor 5-MTHF Quatrefolic®

Gezien de evaluatie en beoordeling van de EFSA, en de verschillen tussen foliumzuur en folaat, kiezen en adviseren wij voor de door de EFSA geautoriseerde vorm 5-MTHF Quatrefolic® in de Multi Dag & Nacht® Mama. Hieronder lees je waarom.

Voordelen product

• Foliumzuur in de dosering aanbevolen door Gezondheidsraad & verloskundigen
• Quatrefolic®: beste foliumzuur wereldwijd beschikbaar
• Met B-vitaminen voor het energieniveau

Multi Dag & Nacht® Mama 2 x 30  tabletten

Verschil in omzetting

Wanneer ons lichaam foliumzuur binnenkrijgt via een supplement of bewerkt voedingsmiddel, gaat ons lichaam aan de slag om dat te verwerken. Dit proces omvat twee biochemische reacties waarbij foliumzuur eerst wordt omgezet naar dihydrofolaat (DHF) en vervolgens naar tetrahydrofolaat (THF) voordat het de actieve vorm methyltetrahydrofolaat (5-MTHF) bereikt (zie figuur 1). De 5-MTHF vorm is essentieel voor verschillende belangrijke processen in het lichaam, zoals de synthese van DNA en de vorming van rode bloedcellen. Wanneer we voeding consumeren met folaat (tetrahydrofolaat, of THF) is slechts één biochemische reactie nodig om dit om te zetten naar 5-MTHF (zie figuur 1).

De meest biologisch actieve en goed opneembare variant is daaom 5-MTHF, omdat deze vorm direct door het lichaam kan worden gebruikt zonder verdere omzetting. Bovendien is de opname van foliumzuur niet voor iedereen vanzelfsprekend.

Figuur 1: omzettingsproces foliumzuur.

Verschil in opname

Genetische variaties kunnen het folaatmetabolisme beïnvloeden en leiden tot een verminderde folaatabsorptie, wat de behoefte aan folaat verhoogt. Twee van de meest onderzochte variaties zijn het MTHFR-gen (methyleentetrahydrofolaatreductase) en het RFC1-gen (gereduceerde foliumzuurdrager).⁷ Deze variaties kunnen de omzetting en het gebruik van foliumzuur in het lichaam bemoeilijken, waardoor de opname van foliumzuur niet resulteert in de aanmaak van de actieve vorm, 5-MTHF.⁴

Door het onvermogen om foliumzuur uit voedsel of supplementen op te nemen en te metaboliseren kan ongewenste gevolgen hebben. Het advies om een supplement te nemen waarin de biologische actieve vorm 5-MTHF aanwezig is, wordt daarom breed gedragen. Onderzoek heeft aangetoond dat deze vorm effectief de folaatstatus verhoogt bij alle gebruikers, inclusief mensen met de MTHFR-variatie.⁷

Ons advies

De best opneembare variant is dus 5-MTHF en onze eerste aanbeveling. Desondanks kan je natuurlijk ook voor de synthetische variant foliumzuur kiezen. Hoewel onderzoek aantoont dat foliumzuur effectief kan zijn, is niet iedereen in staat om foliumzuur efficiënt om te zetten in de actieve vorm. Om deze reden kiezen en adviseren wij oor 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF) uit alle door de EFSA geautoriseerde vormen.

Advies nodig over foliumzuur?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur