Gevoelens: hoe ga je ermee om?

We gebruiken ze meestal door elkaar maar toch zijn gevoelens en emoties niet hetzelfde. Emoties zijn over het algemeen makkelijker thuis te brengen, ze overvallen je door een externe gebeurtenis zoals goed of verdrietig nieuws. Gevoelens komen daarentegen vanuit een diepere plek en uitten zich bijvoorbeeld als dat stemmetje in je hoofd of een (fijne of juist onprettige) fysieke sensatie. 

Wat zijn gevoelens?

Hoewel we gevoelens vaak zien als iets dat ´tussen de oren´ zit, is er wel degelijk sprake van een fysiologisch proces. Het lichaam produceert op verschillende locaties zoals de hersenen en darmen signaalstoffen, ook wel neurotransmitters genoemd. Neurotransmitters zijn verantwoordelijk voor het doorgeven van signalen, zoals zenuwimpulsen tussen de zenuwcellen en spiercellen. Op deze manier stuurt je lichaam allerlei processen aan, van je spierfunctie en spijsvertering tot je slaapcyclus en gemoedstoestand.

Adrenaline is zo’n signaalstof die de meesten wel kennen. Deze neurotransmitter stelt je spieren in staat snel in actie te komen bij dreigend gevaar. Het fysiologische proces achter neurotransmitters kan ook uit balans raken wat direct en indirect invloed heeft op hoe je je voelt. Worstel jij met gevoelens? Sta daar dan even bij stil en stel jezelf de vraag: hoe is het gesteld met mijn darmflora? Deze heeft namelijk grote invloed op de neurotransmitter serotonine, ook wel je ‘gelukshormoon’.¹ 

De neurotransmitter achter je gevoelens

Achter elk gevoel gaat een neurotransmitter schuil. We nemen er een aantal met je door zodat je straks beter je gevoelens en de fysiologie erachter begrijpt. 

Serotonine

Serotonine is nodig voor de regulatie van de gemoedstoestand, eetlust en slaap, maar speelt ook een rol in het leervermogen en het geheugen. In de gemoedstoestand houdt serotonine verband met je ‘goed voelen’ en gelukkige gevoelens. Mensen met te lage niveaus van deze neurotransmitter krijgen sneller te maken met een verminderde gemoedstoestand.² Hier passen gevoelens bij als somberheid, neerslachtigheid, en algemeen minder plezier in het leven ervaren (een ‘leeg’ gevoel). 

Dopamine

Dopamine speelt een grote rol in onder andere je gedrag, concentratievermogen, werkgeheugen en interne beloningssysteem. Dit laatste systeem zorgt voor het vermogen jezelf te motiveren. Dopamine creëert dan als het ware een verlangen naar de beloning die je te wachten staat na afronding van je taken.³  Vind je het moeilijk om ergens aan te beginnen en ervaar je concentratie- en/of geheugenproblemen? Grote kans dat je het antwoord terugvindt in deze neurotransmitter. 

Gamma-aminoboterzuur (GABA)

GABA moduleert samen met neurotransmitter glutamaat de hersenfuncties. Waar glutamaat prikkelt, heeft GABA een remmende werking wat nodig is voor een goede balans. Je lichaam vormt zelf GABA uit glutamaat door de toevoeging van het enzym glutamaatdecarboxylase (of simpelweg GAD) en vitamine B6. Ervaar je vaak een opgejaagd of zenuwachtig gevoel in je lichaam? Dit kan wijzen op lage niveaus van GABA.⁴ 

Adrenaline

Je kent het vast: je loopt iets te snel van de trap en mist een tree, schrik! Wonder boven wonder weet je de trapleuning vast te grijpen waardoor je een vervelende valpartij weet te voorkomen. Dit razendsnelle ingrijpen van je lichaam heb je te danken aan adrenaline, een stresshormoon (net als cortisol). Je lichaam geeft deze neurotransmitter vrij wanneer er gevaar dreigt. Het verhoogt de hartslag en bloeddruk, opent de luchtwegen en verwijdt de bloedvaten, zo krijgen je spieren snel zuurstof om je in veiligheid te brengen.⁵ 

De oorzaak achter een onrustig gevoel in je lichaam

Heb je vaak last van een gejaagd of angstig gevoel? Mogelijk zijn stresshormonen adrenaline en cortisol de boosdoener. Het handige oer-systeem dat ons moet redden van gevaar is helaas niet ingesteld op de hoeveelheid hedendaagse prikkels en stressoren. Heb je veel te maken met stressvolle situaties? Dan blijft je lichaam deze stresshormonen vrijgeven. Niet alleen gaat je hartslag omhoog, andere lichaamsfuncties (zoals de spijsvertering) worden afgeremd en komen in een soort ‘overlevingsmodus’ terecht. En dat doet op de langere termijn weinig goeds voor je (fysieke en geestelijke) gezondheid.

Ook dat dichtgeknepen keel gevoel kan duiden op stress doordat je (onbewust) de spieren in dit gebied aanspant. Het is belangrijk om te onderzoeken waar deze stress vandaan komt en hoe je meer rust in je leven brengt. Alle stress vermijden is natuurlijk lastig, in dat geval kan je gebaat zijn bij beter leren omgaan met stress. Bijvoorbeeld door meer focus op je ademhaling te leggen, zoals we beschreven in het artikel: Hoe ademhalingsoefeningen kunnen helpen bij stress. 

Adaptogene kruiden

Adaptogenen zijn in staat de weerstand van het lichaam tegen stress te verhogen door het vermogen zich aan te passen (to adapt) en te overleven te vergroten.⁶ Een voorbeeld van zo’n adaptogeen is het Ayurvedische kruid ashwagandha, dat men binnen de Indische geneeskunde al vele eeuwen inzet voor allerlei toepassingen. Ook westerse wetenschappers komen nu tot de conclusie dat dit krachtige kruid helpt bij geestelijke druk en stress.⁷  

Je gevoelens in balans eten?

Denk je dat je gevoelens samenhangen met lage niveaus van bepaalde neurotransmitters? Neurotransmitters kun je helaas niet eten, maar wél de bouwstoffen ervan! Je lichaam gebruikt aminozuren uit eiwitten om (met behulp van vitamines en mineralen) neurotransmitters te maken. Een eiwitrijkdieet is dan ook altijd een goed idee. Zet daarom wat meer (mager) vlees, vis, zuivel en eieren op je menu, of plantaardige eiwitbronnen als granen, peulvruchten, noten, pindakaas en tofu.

Tot slot: krijg grip op je gevoelens

De vlinders in je buik bij een verliefd gevoel zijn niet te vergelijken met de minder fijne gevoelens die je niet altijd kunt plaatsen. Een belangrijke stap is het fysiologische proces achter je gevoelens erkennen. Probeer niet weg te lopen voor gevoelens die minder fijn zijn, maar ga na waar je het voelt in je lichaam en welke neurotransmitter hiermee verband houdt. Praat erover met een deskundige en neem je eetpatroon en leefgewoontes onder de loep. Door goed voor je neurotransmitters te zorgen krijg je namelijk weer grip op je gevoelens.

Advies nodig over neurotransmitters?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur