Vermoeidheid en zwangerschap: hoe blijf je energiek?

Wat verstaan we onder vermoeidheid tijdens de zwangerschap?

Wil je het liefst alleen nog in bed liggen en nergens aan denken? Vermoeidheid tijdens zwangerschap is een intens gevoel van uitputting dat anders voelt dan na een drukke werkdag of korte nacht.¹ Het lijkt soms alsof je elk moment kunt instorten. Bij gewone vermoeidheid helpt een nachtje doorslapen meestal wel goed. Maar als de vermoeidheid samenhangt met je zwangerschap, merk je al snel dat zelfs rustmomenten niet altijd helpen om je weer echt energiek te voelen.

Volgens onderzoekers heeft zo’n 90 procent tijdens de zwangerschap last van vermoeidheid. Toch kun je schrikken van hoe extreem moe je je soms voelt tijdens je zwangerschap. Daarbij gaat het niet alleen om fysieke vermoeidheid, maar ook om mentale belasting: je kunt extra prikkelbaar zijn en je futloos voelen omdat alles net wat extra moeite kost.^1,2 Dit kan frustrerend zijn en je dagelijkse leven belemmeren.

Waarom ben je zo moe als je zwanger bent?

In deze periode vinden er allerlei aanpassingen plaats in je lijf, en dat kost flink veel kracht en energie. Welke oorzaken gaan er precies schuil achter die oververmoeidheid tijdens je zwangerschap?

Hormonale veranderingen

Vanaf het prille begin van je zwangerschap schieten je hormonen omhoog. Ze stimuleren de groei van de placenta en bereiden je lijf voor op het kindje. Ze kunnen er echter ook voor zorgen dat je moe wordt. Zo werkt het zwangerschapshormoon progesteron als een natuurlijk slaapmiddel. Het ontspant je spieren en geeft je een slaperig gevoel.

Ook het hormoon prolactine zou verantwoordelijk kunnen zijn voor de vermoeidheid. Bij muizen zorgde een hogere hoeveelheid prolactine ervoor dat ze opeens een stuk minder vaak in hun loopwiel te vinden waren. Zo zouden hormonale aanpassingen er dus aan bij kunnen dragen dat je je zo extreem moe voelt als je zwanger bent, vooral in de eerste weken.^3,4

Fysieke aanpassingen

Je lichaam is keihard aan het werk om je baby te laten groeien, en dat voel je. Aan het begin van je zwangerschap daalt je bloeddruk en bloedsuiker vaak iets. Tegelijk maakt je lichaam extra bloed aan voor de placenta, waardoor je hart meer volume moet rondpompen. Al deze lichamelijke aanpassingen kosten veel energie en kunnen bijdragen aan de vermoeidheid die je voelt tijdens je zwangerschap.^1,3,5

Verstoorde nachtrust

Zelfs als je op tijd naar bed gaat, slaap je tijdens de zwangerschap vaak minder goed. Je moet ’s nachts vaker uit bed om te plassen omdat je blaas sneller vol zit, misschien lig je uren wakker door brandend maagzuur, of geen enkele slaaphouding is nog comfortabel. Je slaapt daardoor onrustiger en wordt regelmatig wakker. Dit gaat ten koste van je diepe slaap en dus de slaapkwaliteit, wat je op den duur opbreekt en bijdraagt aan die extreme vermoeidheid tijdens je zwangerschap.^1,3

Emotionele en mentale belasting

Zwanger zijn kan gepaard gaan met allerlei zorgen waardoor je meer last van stress kunt hebben. Bijvoorbeeld over de gezondheid van je baby, de aankomende bevalling of andere grote veranderingen. Je kunt er zelfs rare dromen of nachtmerries door krijgen die je slaap verder verstoren. Daarnaast kun je door de hormonale veranderingen sterke stemmingswisselingen ervaren, waarbij je het ene moment euforisch bent, en het volgende in tranen zit. Ook die emotionele achtbaan kan je veel energie kosten.^3,6

Wanneer in zwangerschap heb je het meeste last van vermoeidheid?

Vermoeidheid tijdens de zwangerschap wisselt vaak per trimester:

• Eerste trimester: in de eerste drie maanden van je zwangerschap ervaar je vaak de ergste vermoeidheid. Sterker nog, je extreem moe voelen kan een van de eerste tekenen zijn dat je zwanger bent. In deze fase gaat je hormoonhuishouding in overdrive en bouwt je lichaam de placenta op, wat energie-intensieve processen zijn.^3,7
• Tweede trimester: de extreme vermoeidheid lijkt in tweede trimester van je zwangerschap plots te zijn verdwenen. Het wordt daarom ook wel de “honeymoonfase” genoemd. De misselijkheid neemt af, je lichaam raakt gewend aan de nieuwe hormonale balans en je buik zit nog niet in de weg. Je hebt dan even wat meer energie en ademruimte, al zijn er natuurlijk altijd uitzonderingen.
• Derde trimester: begint traplopen te voelen als een marathon? Door de toegenomen omvang van je buik in het derde trimester, zeul je continu extra gewicht mee en kun je last krijgen van een groeiende druk op je rug en bekken. Dit kan je weer net zo moe laten voelen als in het begin, of zelfs vermoeider.

Daarnaast kom je ’s nachts sneller slaap tekort doordat je buik in de weg ligt en je telkens moet plassen. Maar ook kunnen angsten rondom je gezondheid en die van de baby een rol spelen in je moeheid omdat deze vaak erger zijn in deze laatste fase.^3,6,7

6 tips: hoe blijf je energiek tijdens je zwangerschap?

Vermoeidheid tijdens zwangerschap mag dan normaal lijken, dit betekent niet dat je het er ook bij moet laten. Hier zijn een aantal strategieën die je energieniveau tijdens het zwanger zijn kunnen ondersteunen:

1. Probeer zwangerschapsgerichte oefeningen: regelmatig bewegen is niet alleen goed voor je doorbloeding en slaapkwaliteit, ook kunnen specifieke zwangerschapsgerichte oefeningen bijdragen aan de stabiliteit van je core en bekken. Kies voor low-impact activiteiten zoals zwemmen of prenatale yoga. Dit kan je uiteindelijk meer energie opleveren en die vervelende vermoeidheid tijdens je zwangerschap verminderen.^2,3,8
2. Richt je op slaapkwaliteit: onderzoekers benadrukken dat vooral je slaapkwaliteit belangrijk is bij vermoeidheid tijdens de zwangerschap.¹ Gebruik bijvoorbeeld steunende kussens voor je buik of tussen je benen, zorg voor voldoende ventilatie, en vermijd zware maaltijden laat op de avond. Daarnaast zou je, in elk geval vanaf de 28ste week, het beste op je zij kunnen slapen.⁹
3. Plan momenten voor ontspanning: las overdag korte momenten in voor ademhalingsoefeningen, mindfulness, of lichte stretches. Hiermee geef je je zenuwstelsel en gedachten een moment van rust en voorkom je dat stress opstapelt. Voor het slapengaan je gedachten opschrijven, kan je ook helpen makkelijker in slaap te vallen.^3,8
4. Zorg voor een compleet en gebalanceerd voedingspatroon: krijg je alle belangrijke voedingsstoffen binnen? Eet je voldoende eiwitten en complexe koolhydraten voor een stabiele bloedsuikerspiegel? De behoeften van je lichaam veranderen tijdens je zwangerschap.³ Kom je hier zelf niet uit, overweeg dan je te laten adviseren door een deskundige.
5. Zoek sociale steun: praten met familie, vrienden en andere zwangeren over deze bijzondere, maar intensieve periode kan helpen stress en angstgevoelens te verlagen. Als je merkt dat dingen te veel worden, durf dan te vragen of iemand wat taken van je kan overnemen. Dit kan echt schelen in een tijd waarin er al zoveel op je afkomt.¹⁰
6. Overweeg alternatieve methoden of therapeutische hulp: in kleine studies ervoeren sommige zwangeren verlichting dankzij acupunctuur of lavendel-toepassingen, al blijft overleg met zorgprofessionals belangrijk. Of praat met een therapeut die ervaring heeft met zwangere cliënten. Deze kan je bijvoorbeeld helpen bij slaapproblemen en het doorbreken van piekerpatronen.⁸

Zwanger & moe? Luister naar je lichaam (en wees lief voor jezelf)

Vermoeidheid tijdens zwangerschap is geen kwestie van “even doorbijten”. Je lichaam levert iedere dag een topprestatie, dus een beetje extra zachtheid voor jezelf is welverdiend. Je kan de vermoeidheid hierin ook als een beschermingsmechanisme van je lichaam zien. Door vaker rust te pakken, spaar je energie en geef je je lichaam de kans om al dat harde werk van de zwangerschap vol te houden.

Merk je echter dat je constant niet kunt functioneren, extreem somber bent of andere fysieke klachten ervaart zoals kortademigheid, een bleke huid en een gevoel van flauwvallen? Misschien is je vermoeidheid een signaal dat er iets anders speelt. Het is dan raadzaam om langs te gaan bij je huisarts of verloskundige. Beter een keer te vaak aan de bel trekken dan te weinig.

Meer advies nodig over zwangerschap?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur