Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Binaural beats: goed voor focus, concentratie en slaap
Luister jij ook wel eens rustgevende muziek om in slaap te vallen? Of misschien ben je wel helemaal fan van binaural beats? Niet zo gek, want muziek — en met name — binaural beats lijken veel positieve effecten te hebben op onze mentale welzijn, concentratie en slaapkwaliteit. Maar wat zijn binaural beats precies en wat maakt dat ze zo’n bijzonder effect hebben op ons?
Lees verder onder de afbeelding
Onderwerpen in dit artikel
- Wat is het effect van muziek op de hersenen?
- Wat zijn binaural beats?
- Verschillende hersengolven
- Voordelen binaural beats
- Tot slot
Wat is het effect van muziek op de hersenen?
Dat muziek iets met ons doet, mag duidelijk zijn. Maar hoe beïnvloedt muziek je hersenen? Een van de effecten van het luisteren naar muziek op ons lichaam is dat het de aanmaak van het feel good hormoon dopamine stimuleert.1 Daarnaast suggereert wetenschappelijk onderzoek dat muziek:
- onze cognitieve functie verbetert2
- mogelijk symptomen van angst, stress en neerslachtigheid vermindert3,4
- ons kan helpen gefocust te blijven
Wanneer we muziek horen, wordt de auditieve cortex geactiveerd. Dit is het deel van je hersenen dat verantwoordelijk is voor het verwerken van geluid. Vervolgens activeert dit andere delen van je hersenen, waaronder het limbisch systeem (emoties) en de motorische cortex (beweging).
Naarmate meer delen van je hersenen worden geactiveerd, des te meer zul je de effecten van de muziek gaan voelen. Bij het luisteren naar snelle muziek zul je bijvoorbeeld een toename van energie en alertheid ervaren. Wanneer je naar ontspannende muziek luistert, zul je rustiger en meer ontspannen worden.
Wat zijn binaural beats?
Wanneer gelijktijdig twee verschillende tonen met een licht frequentieverschil afgespeeld worden aan elk oor (meestal via koptelefoon), dan gebeurt er iets opmerkelijks in je hersenen. De hersenen proberen dit verschil te verwerken en creëren een derde perceptuele toon die overeenkomt met het frequentieverschil.5 Deze auditieve illusie wordt een binaural beat genoemd.
Stel, in je rechter oor hoor je een toon van 405 Hz en in je linker oor hoor je een toon van 415 Hz. Dan ‘hoor' je een binaural beat met een frequentie van 10 Hz – het verschil tussen beide tonen.
Onze hersenen zijn geneigd deze derde toon te volgen en de hersengolven daarmee te synchroniseren. Een binaural beat is werkzaam wanneer de twee tonen frequenties hebben van minder dan 1000 Hz.6
Binaural beats hebben vergelijkbare voordelen als meditatie, waaronder:
- Minder stress
- Meer focus
- Verbeterde slaap en ontspanning
- Betere mentale toestand
- Betere cognitieve prestaties
Verschillende hersengolven
Hersencellen communiceren voortdurend met elkaar door middel van elektrische pulsen, die hersengolven (of brainwaves) creëren. Wanneer je wakker bent dan zijn hersengolven over het algemeen sneller en hebben ze hogere frequenties. Hersengolven worden langzamer wanneer je slaperig bent en vertragen verder tijdens diepere slaapstadia. Grappig detail: in REM-slaap, lijken de hersengolfpatronen op die van iemand die wakker is.
Wanneer je gedurende een bepaalde periode naar binaurale beats luistert, synchroniseren jouw hersengolven met de frequentie van de tonen. Als gevolg hiervan beïnvloeden binaural beats zowel je hersengolfactiviteit als je mate van opwinding of juist ontspanning.
We lichten de verschillende hersengolven kort uit:
| Type en frequentie | Werking |
| Gamma (γ)-golven: hoger dan 30 Hz (meestal tussen de 38 tot 80 Hz) | Dit type hersenactiviteit wordt geassocieerd met alertheid, concentratie en probleemoplossing. |
| Bèta (β)-golven: variëren tussen 13 Hz en 30 Hz. | Deze hersengolven zijn gekoppeld aan een actieve en alerte geest en zorgen ervoor dat je kan concentreren. Hogere niveaus van bètagolven worden ook in verband gebracht met stress en angst. |
| Alfa (α)-golven: variëren tussen 8 en 13 Hz. | Alfa-golven duiden op een ontspannen en rustgevende geest. Deze ervaren we tijdens het slapen, mediteren of dagdromen. |
| Theta (θ)-golven: tussen de 4 en 8 Hz. | Tijdens de eerste slaapfase, de lichtste slaapfase, produceren je hersenen theta-golven. Theta-golven worden ook geassocieerd met slaperigheid en meditatie. |
| Delta (δ)-golven: onder de 4 Hz. | De langzaamste hersengolven zijn delta-golven. Deze golven hebben een frequentie onder de 4 Hz. Naarmate je overgaat naar diepere slaapstadia, schakelen je hersenen over van theta-golven naar delta-golven. Dit is ook de slaapstadia waarin je droomt. |
Voordelen binaural beats
Zoals eerder vermeld lijken binaural beats hetzelfde effect te hebben als meditatie, maar dan sneller. Zo zouden binaural beats:
- Angst verminderen
- Focus en concentratie verhogen
- Stress verminderen
- Ontspanning bevorderen
- Een betere mentale toestand stimuleren
- Creativiteit bevorderen
- Pijn helpen beheersen
In feite zijn voordelen van binaural beats te herleiden naar het effect wat ze hebben op onze hersengolven:
- Binaural beats in het deltabereik (1 tot 4 Hz) zijn geassocieerd met diepe slaap en ontspanning.6
- Binaural beats in het theta (4 tot 8 Hz) bereik zijn gekoppeld aan REM-slaap, verminderde angst, ontspanning, evenals creativiteit en meditatieve toestand.6 De perfecte relax muziek.
- Binaural beats in de alfafrequenties (8 tot 13 Hz) worden gedacht ontspannend te werken, positiviteit te bevorderen en angst te verminderen.6
- Binaural beats in de lagere bètafrequenties (14 tot 30 Hz) zijn gekoppeld aan een betere concentratie en verhoogde alertheid, probleemoplossing en verbeterd geheugen.6 Goede focus muziek dus!
- Binaural beats van 40 Hz blijken nuttig te zijn bij het verbeteren van training en studeren.7
Tot slot
Best bijzonder dat muziek en de helende muziek frequenties van binaural beats zo’n effect op ons hebben. Vind je niet? Als je zelf wilt experimenteren met binaural beats, kun je ze gemakkelijk vinden en beluisteren op YouTube en Spotify. Vergeet niet om bij het luisteren naar binaural beats gebruik te maken van oordopjes of een koptelefoon om het maximale effect te ervaren. Laat je verrassen door de kracht van geluid.
Referenties
- Ferreri, L., Mas-Herrero, E., Zatorre, R. J., Ripollés, P., Gomez-Andres, A., Alicart, H., ... & Rodriguez-Fornells, A. (2019). Dopamine modulates the reward experiences elicited by music. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(9), 3793-3798.
- Angel, L. A., Polzella, D. J., & Elvers, G. C. (2010). Background music and cognitive performance. Perceptual and Motor Skills, 110(3_suppl), 1059-1064.
- Leubner, D., & Hinterberger, T. (2017). Reviewing the effectiveness of music interventions in treating […]. Frontiers in Psychology, 8, 1109.
- Harney, C., Johnson, J., Bailes, F., & Havelka, J. (2022). Is music listening an effective intervention for reducing […]? A systematic review and meta-analysis of controlled studies. Musicae Scientiae, 10298649211046979.
- Chaieb, L., Wilpert, E. C., Reber, T. P., & Fell, J. (2015). Auditory beat stimulation and its effects on cognition and mood states. Frontiers in Psychiatry, 6, 70.
- Padmanabhan, R., Hildreth, A. J., & Laws, D. (2005). A prospective, randomised, controlled study examining binaural beat audio and pre‐operative […] in patients undergoing general […] for day case surgery. […], 60(9), 874-877.
- Ross, B., & Lopez, M. D. (2020). 40-Hz Binaural beats enhance training to mitigate the attentional blink. Scientific Reports, 10(1), 1-12.
