Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Wat is histamine en hoe houd je het in balans?
Histamine speelt een belangrijke rol in de verdediging van het lichaam door bijvoorbeeld te helpen bij het bestrijden van ongewenste indringers. Maar als het te veel en te vaak wordt vrijgegeven in het lichaam kan dat vervelende klachten opleveren. Daarom verdiepen we ons in dit blog in het volgende: wat is histamine en hoe houd je het in balans?
Lees verder onder de afbeelding
Onderwerpen in dit artikel
- Wat is histamine?
- Wat beïnvloedt histamine?
- Hoe breekt het lichaam histamine af?
- Een teveel aan histamine: wat zijn de symptomen?
- Hoe kun je histamine verlagen?
- Tot slot: pak een teveel aan histamine aan
Wat is histamine?
Histamine is een lichaamseigen stof die uit het aminozuur histidine wordt aangemaakt. Histamine speelt een rol in het immuunsysteem en is vooral bekend vanwege zijn rol bij allergieën. Zo bevatten bepaalde medicijnen vaak stoffen die de werking van histamine blokkeren.
Het wordt vooral in mestcellen geproduceerd en opgeslagen. Mestcellen zijn witte bloedcellen of mastocyten die aanwezig zijn op verschillende plekken in het lichaam zoals de huid, longen en darmen. Deze cellen staan in contact met de buitenwereld en spelen een grote rol in de werking van ons immuunsysteem.
Wat doet histamine in het lichaam?
De stof histamine heeft invloed op verschillende lichamelijke functies en processen en is vooral betrokken bij:1,2
- Het aansturen van de immuunreactie van het lichaam als reactie op ongewenste indringers. Histamine zorgt voor het verwijden van de bloedvaten waardoor witte bloedcellen en andere immuunstoffen makkelijker naar de plek van de indringer vervoerd kunnen worden. Ook reguleert histamine het functioneren van witte bloedcellen, T-cellen, B-cellen en macrofagen. Histamine lokt een ontstekingsreactie uit waarna zwelling, jeuk, roodheid en een verhoogde vochtproductie ontstaat.
- Het reguleren van de maagzuurproductie door maagcellen te stimuleren om maagzuur uit te scheiden. Dit is belangrijk voor het ondersteunen van de spijsvertering.
- De prikkeloverdracht tussen zenuwcellen doordat het als een neurotransmitter (boodschapperstof) functioneert. Op die manier speelt histamine onder andere een rol in ons slaap- en waakritme.
Wat beïnvloedt histamine?
Verschillende factoren kunnen de hoeveelheid histamine in het lichaam beïnvloeden. We hebben een aantal hiervan op een rij gezet:
- Indringers zoals bacteriën, virussen en gifstoffen van insecten. Histamine beschermt bijvoorbeeld tegen gif van een wespensteek door antistoffen tegen het gif aan te maken.
- Allergenen zoals pollen, huisstofmijt en bepaalde voedingsmiddelen worden door het lichaam voor vreemde stof aangezien waardoor de mestcellen (te veel) histamine afgeven om deze te bestrijden.
- Voeding kan zowel histamine bevatten als het vrijkomen van histamine uitlokken (histaminevrijmakers). De hoeveelheid histamine in voeding is afhankelijk van het bewerkingsproces, gisting, fermentatie en hoelang het wordt bewaard.
- Darmmicrobioom: niet alleen ons lichaam kan histamine produceren, ook bacteriën maken deze stof aan. Wanneer deze bacteriën meer voorkomen in onze darmen, kan ook de aanmaak van histamine dus hoger liggen.3
- Hormonen. Oestrogeen verhoogt de activatie van mestcellen en daarmee het histaminegehalte in het lichaam.6 Zo kan op bepaalde momenten van de menstruatiecyclus het histaminepeil stijgen.
- Het gebruik van bepaalde medicijnen zoals hoge doseringen aspirine en NSAIDS (zoals ibuprofen) kunnen het enzym dat histamine afbreekt blokkeren of de afgifte van histamine stimuleren.4
- Zwaar intensieve fysieke actitviteit zorgt voor schade en ontsteking in spieren. Dit activeert mestcellen en de afgifte van histamine om de schade te herstellen.8
Hoe breekt het lichaam histamine af?
Hoewel histamine een belangrijke stof is, heeft het lichaam hier maar een bepaalde hoeveelheid van nodig. Een teveel aan histamine wordt snel door enzymen afgebroken of opgeslagen in mestcellen.
Het enzym diamine-oxidase (DAO) zorgt vooral voor afbraak van histamine in de darmen.4 Dit enzym wordt aangemaakt door darmcellen en daarna vrijgegeven door het darmslijmvlies aan de darmen en het bloed. Daarnaast speelt het enzym histamine N-methyltransferase (HNMT) een sleutelrol in de afbraak van histamine in de bronchiën (luchtwegvertakkingen verbonden met de longen) maar komt het ook voor in andere weefsels in het lichaam zoals de nieren, lever en hersenen.9 Zo remt dit enzym de werking van histamine als neurotransmitter in de hersenen.
Factoren die de enzymproductie beïnvloeden
Verschillende factoren kunnen de aanmaak van deze enzymen nadelig beïnvloeden. Denk hierbij aan genmutaties, een disbalans in de darmen en het gebruik van bepaalde medicatie.4,9
Bovendien zijn er meerdere nutriënten nodig om deze enzymen te produceren. Voor de aanmaak van DAO zijn onder andere vitamine B6, vitamine C, koper en zink van belang.10 De aanmaak van HNMT is afhankelijk van de verbinding S-adenosylmethionine (SAMe) wat een cruciale rol speelt in vele omzettingsreacties.11 Nutriënten zoals vitamine B6, folaat, vitamine B12 en magnesium spelen een grote rol in de synthese van SAMe en kunnen daardoor de productie van HNMT indirect beïnvloeden.12
Een teveel aan histamine: wat zijn de symptomen?
Wanneer er te veel histamine vrijkomt en het niet goed kan worden afgebroken, hoopt histamine zich op in het lichaam waardoor allerlei klachten ontstaan. Hoeveel histamine het lichaam kan verdragen verschilt per persoon. De volgende klachten komen vaak voor wanneer het histaminegehalte boven een bepaalde drempelwaarde komt:
- Een geïrriteerde huid
- Geïrriteerde en vernauwde luchtwegen (keel, neus en longen)
- Zwelling, jeuk, warmte en roodheid
- Een loopneus of een verstopte neus
- Vaak niezen
- Slijm in de keel en hoesten
- Tranende ogen
- Darmproblemen en problemen met de stoelgang
- Spijsverteringsongemakken zoals een branderig gevoel in de slokdarm
- Vermoeidheid
- Problemen met slapen
- Hoofdpijn
- Hartkloppingen en een onregelmatige hartslag
- Duizeligheid
- Misselijkheid of braken
Hoe kun je histamine verlagen?
Te veel histamine kan dus voor allerlei problemen zorgen maar gelukkig zijn er manieren waardoor je de hoeveelheid histamine kunt beïnvloeden.
Volg een histamine-arm dieet
Verschillende voedingsmiddelen bevatten veel histamine of kunnen histamine vrijmaken. Dit zijn onder andere gefermenteerde producten (yoghurt en bepaalde kaassoorten), voedingsproducten met gist, alcohol, suiker, bepaalde soorten groente, fruit, vlees en vis.
Meer hierover lees je in onze andere blogs 10x voeding die je wel mag in een histamine dieet en histamine verlagende voeding biedt uitkomst bij pollen in de lucht.
Zorg voor voldoende inname van voedingsstoffen
De inname van voldoende voedingsstoffen is belangrijk omdat bepaalde nutriënten nodig zijn voor de afbraak van histamine. Dit zijn cofactoren voor de enzymen DAO en HNMT die histamine afbreken. Eet daarom voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine B6, folaat, vitamine B12, vitamine C, magnesium, koper en zink.
Werk aan je darmgezondheid
De gezondheid van de darmen speelt een grote rol in het afbreken van histamine. Zorg daarom voor een gevarieerd voedingspatroon met verse en onbewerkte voeding rijk aan vezels, vitamines, mineralen, polyfenolen, onverzadigde vetzuren (olijfolie, omega 3) en kruiden. Drink ook voldoende water en zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Vermijd daarbij the usual suspects zoals suiker, alcohol en bewerkte voedingsmiddelen.
Tot slot: pak een teveel aan histamine aan
Histamine heeft ons lichaam nodig maar een te grote hoeveelheid van deze stof kan juist zorgen voor vervelende klachten zoals jeuk en luchtwegproblemen. Je kunt je histaminepeil in balans houden door op je voeding en de inname van bepaalde voedingsstoffen te letten, en te werken aan de gezondheid van je darmen. Het kan een flinke inspanning en aanpassing vergen, zeker op het gebied van voeding, maar focus je vooral op wat je nog wel kunt.
Referenties
- Thangam, E. B., Jemima, E. A., Singh, H., et al. (2018). The role of histamine and histamine receptors in [...] and [...]: the hunt for new [...] targets. Frontiers in Immunology, 9, 1873.
- Brown, R. E., Stevens, D. R., & Haas, H. L. (2001). The physiology of brain histamine. Progress in Neurobiology, 63(6), 637-672.
- Pugin, B., Barcik, W., Westermann, P., et al. (2017). A wide diversity of bacteria from the human gut produces and degrades biogenic amines. Microbial Ecology in Health and [...], 28(1), 1353881.
- Schnedl, W. J., & Enko, D. (2021). Histamine [...] originates in the gut. Nutrients, 13(4), 1262.
- Theoharides, T. C. (2020). The impact of psychological stress on mast cells. Annals of [...], [...] & Immunology, 125(4), 388-392.
- Zaitsu, M., Narita, S. I., Lambert, K. C., et al. (2007). Estradiol activates mast cells via a non-genomic estrogen receptor-α and calcium influx. Molecular Immunology, 44(8), 1977-1985.
- Theoharides, T. C., Tsilioni, I., & Ren, H. (2019). Recent advances in our understanding of mast cell activation–or should it be mast cell mediator [...]? Expert Review of Clinical Immunology, 15(6), 639-656.
- Luttrell, M. J., & Halliwill, J. R. (2017). The intriguing role of histamine in exercise responses. Exercise and Sport Sciences Reviews, 45(1), 16-23.
- Heidari, A., Tongsook, C., Najafipour, R., et al. (2015). Mutations in the histamine N-methyltransferase gene, HNMT, are associated with [...] autosomal recessive intellectual [...]. Human Molecular Genetics, 24(20), 5697-5710.
- Jochum, C. (2024). Histamine [...]: symptoms, diagnosis, and beyond. Nutrients, 16(8), 1219.
- Li, J., Sun, C., Cai, W., et al. (2021). Insights into S-adenosyl-l-methionine (SAM)-dependent methyltransferase related [...] and genetic polymorphisms. Mutation Research/Reviews in Mutation Research, 788, 108396.
- Miller, A. L., & Kelly, G. S. (1997). Homocysteine metabolism: nutritional modulation and impact on health and [...]. Alternative [...] Review, 2(4), 234-254.
Onze sportsupplementen zijn NZVT
