Wat is de perimenopauze & hoe herken je de signalen?

Wat is de perimenopauze?

De menopauze is het moment waarop de allerlaatste menstruatie van het vruchtbare leven van de vrouw plaatsvindt. ‘Peri’ is afgeleid van het Griekse voorzetsel voor ‘rondom’. Perimenopauze betekent dus letterlijk ‘rondom menopauze’. Deze overgangsfase begint wanneer het menstruatiepatroon voor het eerst onregelmatig begint te worden, voorafgaand aan de definitieve stop. Twaalf maanden na de laatste menstruatie loopt de perimenopauze af. Dit hele proces wordt ook wel de overgang genoemd.

Waarom is dit een belangrijk onderwerp?

Vrijwel alle vrouwen krijgen vroeg of laat te maken met de perimenopauze. Maar pas de laatste jaren ontstaat er meer openheid over dit onderwerp. Daaruit blijkt steeds duidelijker dat de impact, zowel door vrouwen zelf als door de samenleving, nog vaak wordt onderschat. Dit terwijl juist tijdens de perimenopauze de klachten het meest ingrijpend zijn, blijkt uit onderzoek van het RIVM.²

Toch hebben veel vrouwen niet direct door dat ze in deze levensfase zitten. Eerste signalen worden soms verward met stress, drukte of ‘gewoon ouder worden’. Ze zijn vaak nauwelijks voorbereid op wat komen gaat. Maar de perimenopauze raakt niet alleen je privéleven. Werkgevers en collega’s zijn vaak ook niet op de hoogte van de impact, waardoor vrouwen met klachten zich soms onbegrepen voelen of extra druk ervaren om ‘gewoon door te gaan’.^1,2,3

Samen meer te weten komen over deze fase kan dus een groot verschil maken. Niet alleen in hoe je als vrouw deze periode ervaart, maar ook in hoe we daar als samenleving mee omgaan.

Wat gebeurt er in je lichaam tijdens de perimenopauze?

Tijdens de perimenopauze vinden er grote hormonale veranderingen plaats. Je eierstokken produceren geleidelijk minder oestrogeen en progesteron, met als gevolg dat je hormoonspiegels gaan schommelen en uiteindelijk dalen. Het effect hiervan is groot. Deze hormonen spelen namelijk een rol in veel lichaamsfuncties. Denk aan de bescherming van je hart, botten en hersenen, en allerlei regulatieprocessen.

Hoe verloopt dat proces precies?

In je eierstokken bevindt zich al sinds je geboorte een voorraad eicellen, hier moet je het je hele leven mee doen. Elke cyclus rijpt er normaal gesproken één van deze eicellen, gevolgd door een ovulatie, waarbij de eierstokken oestrogeen en progesteron aanmaken. Deze hormonen spelen een belangrijke rol in je menstruatiecyclus en andere processen in je lichaam. Naarmate de voorraad eicellen afneemt en eierstokken minder goed functioneren, worden ovulaties zeldzamer en wordt er minder oestrogeen en progesteron geproduceerd. De perimenopauze is begonnen, maar daar laat je lichaam het niet zomaar bij.^4,5

In een poging om de verminderde functie van de eierstokken te compenseren, maakt je lichaam extra follikelstimulerend hormoon (FSH) aan. Dit hormoon stimuleert normaal de rijping van eicellen, wat gepaard gaat met de aanmaak van oestrogeen. Aangezien de eierstokken steeds minder goed reageren, verloopt dit proces grilliger en kunnen schommelingen in oestrogeen ontstaan. Dit leidt tot een onregelmatige cyclus, totdat je menstruatie op een dag volledig uitblijft.^4,5

Gezien hormonen talloze processen in je lichaam aansturen, kunnen al deze veranderingen op allerlei vlakken merkbaar zijn. Van je interne thermostaat die op hol slaat tot schommelingen in neurotransmitters die je stemming en slaap beïnvloeden – je hele systeem moet zich aanpassen. Gelukkig vindt je lichaam uiteindelijk een nieuw evenwicht. Maar dat kost tijd, ook na de menopauze kunnen overgangsklachten dan nog een tijdje aanhouden voordat alles weer stabiel is.

Hoelang duurt de perimenopauze?

In Nederland krijgen vrouwen gemiddeld rond hun 45e-47e voor het eerst te maken met de perimenopauze. De laatste menstruatie, oftewel de menopauze, vindt gemiddeld plaats rond 51 jaar. De perimenopauze houdt daarna nog 12 maanden aan, wat betekent dat deze fase gemiddeld rond het 52ste levensjaar ten einde komt.

Gemiddeld beslaat de overgang dus zo’n 4 à 5 jaar, maar dit kan voor iedereen anders zijn. Het kan namelijk ook zo kort zijn als een paar maanden, of juist bijna een decennium duren.^1,4

Perimenopauze symptomen: hoe herken je de signalen?

Overgangssymptomen kunnen voor iedereen anders zijn. Hieronder delen we de meest voorkomende:^1,2,3,4

• Opvliegers en nachtelijk zweten: deze kunnen enkele minuten duren en gaan soms gepaard met rood aanlopen en heftig zweten, gevolgd door koude rillingen.
• Onregelmatige menstruaties: je cyclus kan ineens langer of korter duren, je slaat een menstruatie over, of je hebt wisselend bloedverlies.
• Slaapproblemen en vermoeidheid: je hebt moeite met inslapen of doorslapen, mede door nachtelijk zweten, met als gevolg dat je overdag weinig energie hebt.
• Stemmingswisselingen en prikkelbaarheid: je kunt sneller geïrriteerd, emotioneel of somber zijn. Sommige vrouwen ervaren meer angstige gevoelens. Deze perimenopauze klachten hangen deels samen met schommelende hormonen, maar ook het gebrek aan goede nachtrust kan je hierbij parten spelen.
• Concentratie- en geheugenproblemen: je hebt moeite met concentreren, vergeet dingen sneller, of hebt last van hersenmist waarbij helder nadenken niet goed lukt.
• Vaginale droogheid en minder libido: slijmvliezen worden droger, dunner en minder elastisch door het dalende oestrogeen. Dit kan leiden tot vaginale droogheid, jeuk of pijn bij seks, en vaak ook minder zin in seks. Hoewel deze klachten vaak pas later beginnen, treden ze soms tijdens de perimenopauze ook al op.
• Spier- en gewrichtspijn: je kunt last hebben van pijnlijke of stijve gewrichten en spieren, zoals rugpijn, nekpijn of algemene gewrichtsstijfheid zonder duidelijke oorzaak.
• Gewichtstoename: je stofwisseling en vetverdeling veranderen en spiermassa blijft minder makkelijk behouden. Je merkt dat je daardoor makkelijker een paar kilo aankomt, vooral rond je buik.

Niet iedereen krijgt al deze symptomen tijdens de perimenopauze. Je kunt bijvoorbeeld weinig tot nergens last van hebben, of juist last hebben van meerdere van deze klachten tegelijk.

8 tips ter voorbereiding & om je nú beter te voelen tijdens perimenopauze

1. Kies voor gezonde, verse voeding: gevarieerde en gebalanceerde maaltijden helpen bij gewichtsbeheersing en voorzien je lichaam van alle belangrijke voedingsstoffen. Bovendien ondersteunen eiwitrijke maaltijden, voldoende calcium en vitamine D je botten en spieren, die tijdens de perimenopauze alle ondersteuning kunnen gebruiken.
2. Kom in beweging: regelmatige lichaamsbeweging ondersteunt niet alleen sterke spieren en botten, maar kan ook helpen bij stemming- en slaapproblemen en opvliegers.
3. Beheers je gewicht: overgewicht is een risicofactor voor ernstigere symptomen zoals opvliegers en nachtelijk zweten.⁷ Maar hetzelfde doen als voorheen werkt waarschijnlijk niet meer, waardoor je voorzichtiger moet zijn met wat je eet en meer moet bewegen om op hetzelfde gewicht te blijven.
4. Stop met roken: rokers kunnen vroeger in de overgang komen en symptomen heftiger ervaren.^5,6,8 In dit blog geven we je 6 tips voor als je wilt stoppen met roken.
5. Plan elke dag een momentje voor ontspanning: ademhalingsoefeningen, mindfulness, Tai chi en yoga zijn niet alleen goede ontspanningstechnieken bij stress. Meerdere studies tonen aan dat ze kunnen helpen bij slaapproblemen, opvliegers en andere perimenopauze klachten.^9,10
6. Verbeter je slaaphygiëne: slechte slaapgewoontes voordat de perimenopauze begint zijn een risicofactor voor ernstigere slaapproblemen tijdens de overgang. Ook kan een slechte nachtrust andere symptomen verergeren. Zorg daarom voor regelmatige bedtijden, een koele slaapkamer, vermijd blauw licht van schermen en probeer ontspanningstechnieken voor het slapengaan of bekijk dit blog voor meer tips voor een goede nachtrust.
7. Zorg goed voor je slijmvliezen: gebruik bijvoorbeeld een goede vochtinbrengende crème zonder parfum als je huid droger wordt. Ook zijn er speciale crèmes voor intieme verzorging die via je arts of apotheek verkrijgbaar zijn. Voldoende water drinken blijft belangrijk voor hydratatie van binnenuit.
8. Onderhoud sociale contacten: doe regelmatig iets leuks met vrienden en praat met je omgeving over wat je doormaakt. Niet alleen kan dit zorgen voor meer begrip uit je omgeving, maar het helpt je er ook aan herinneren dat je meer bent dan een optelsom van je symptomen.

Tot slot

De perimenopauze brengt veel veranderingen met zich mee, maar gelukkig kun je stappen zetten om deze periode makkelijker te maken. Of het nu gaat om meer begrip van je omgeving of het managen van je symptomen met leefstijlaanpassingen – door er samen over te praten en je klachten serieus te nemen, kun je je beter aanpassen aan deze nieuwe fase.

Meer advies nodig over hormonen?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Lead Customer Care Specialist