Waarom mediteren? 5 voordelen voor lichaam en geest

Wat is mediteren?

Het woord ‘meditatie' komt van meditatum, een Latijnse term die vertaald naar 'nadenken' of ‘contemplatie’. Het is een oude praktijk die zijn wortels grotendeels in de oosterse geneeswijzen en tradities heeft.¹ Vrijwel elke religie – van het christendom, het boeddhisme tot het jodendom – heeft een vorm van meditatie opgenomen in de religieuze praktijken.

Tegenwoordig gebruiken veel mensen meditatie voor niet-religieuze of niet-spirituele doeleinden. Denk hierbij aan stress verminderen, concentratie verbeteren en mentale helderheid vergroten.

Meditatie kun je ook wel ‘bewustzijnstraining’ noemen. Het is een soort mentale oefening met als doel te ontspannen, je aandacht te focussen en bewustzijn te vergroten. Je kunt zeggen dat mediteren voor je geest is wat lichaamsbeweging voor je lichaam is.

Soorten meditatie

Binnen alle soorten meditatie zijn er grofweg twee hoofdstromingen: mindfulness en concentratiemeditatie.

Mindfulness

Mindfulness komt voort uit boeddhistische leringen en is de meest populaire en onderzochte vorm van meditatie in het Westen.^2,3 Mindfulness meditatie houdt in dat je je bewust wordt van je gedachten, gevoelens en sensaties.

Met deze methode probeer je met je aandacht volledig in het huidige moment aanwezig te zijn en je op je ademhaling te focussen. Dwaalt je aandacht af? Observeer de opgekomen gedachten of gevoelens zonder oordeel, erken ze en breng dan rustig je aandacht terug naar je ademhaling.

Mindfulness meditatie kan overal gedaan worden. Sommige mensen zitten liever op een rustige plek met hun ogen gesloten. Maar je kunt er op elk moment van de dag voor kiezen om mindful aanwezig te zijn, ook wanneer je onderweg bent of klusjes doet.

Gerichte- of concentratiemeditatie

Gerichte meditatie is een methode waarbij je met behulp van een van de vijf zintuigen je aandacht richt op een specifieke sensatie, gevoel of object.⁴ Je kunt je bijvoorbeeld concentreren op iets innerlijks, zoals je ademhaling, of op een object of klank, zoals:

• Mala- of gebedskralen tellen (Tibetaanse gebedsketting)
• Luisteren naar een gong of klankschalen
• Naar de vlam van een kaars staren (kaarsmeditatie)

Wanneer je gedachten afdwalen, focus je dan rustig weer op de oefening. Net als andere vormen van meditatie klinkt het concept van gerichte meditatie eenvoudig, maar de praktijk kan een uitdaging zijn. Om frustratie te voorkomen doe je er goed aan om langzaam op te bouwen en je meditatiesessies geleidelijk te verlengen naarmate je concentratievermogen toeneemt.

Kijk ook eens naar ons blog De wereld van meditatie voor een uitgebreider overzicht van de soorten meditatie.

5 voordelen van mediteren

Van meditatie is bekend dat het brede positieve effecten heeft op zowel onze fysieke gezondheid als onze mentale welzijn, cognitief functioneren en emotieregulatie. We geven 5 voordelen van meditatie.

1. Meditatie maakt je gelukkiger

Mensen die mediteren leiden over het algemeen een gelukkiger leven dan degenen die dat niet doen. Van meditatie is bekend dat het de stroom van constructieve gedachten en positieve emoties verbetert. Zelfs een korte meditatie van een paar minuten per dag kan al een groot verschil maken. 

Wetenschappelijk bewijs ondersteunt deze bewering: er zijn uitgebreide studies uitgevoerd bij een groep boeddhistische monniken die aan het mediteren waren. De prefrontale cortex van de hersenen van de monniken (het deel dat geassocieerd wordt met geluk) bleek extra actief te zijn.⁵

2. Meditatie beheerst angst, stress en neerslachtigheid

Verschillende studies hebben aangetoond dat meditatie fysiologische effecten heeft op de hersenen. Onderzoekers ontdekten bijvoorbeeld dat het deel van de hersenen dat stress en angst reguleert, kleiner wordt wanneer je consequent mediteert.^6,7 Door je te concentreren op het huidige moment, train je je geest om kalm te blijven, zelfs in stressvolle situaties. Daarnaast ervaren ze ook aanzienlijk minder angst of onzekerheid over de toekomst.^8,9

3. Van mediteren ga je beter slapen

Mediteren helpt je lichaam en geest te ontspannen, een groot voordeel wanneer het tijd is om naar bed te gaan.¹⁰ Wanneer je niet kunt slapen dan kan deze mindfulness ademoefening jou helpen snel in slaap te vallen:

• Adem rustig, diep in en uit, probeer langer uit te ademen dan dat je inademt
• Visualiseer dat je met iedere inademing kalmte en ontspanning inademt
• Visualiseer dat je met iedere uitademing spanning, stress of gepieker uitademt

4. Het verlaagt je bloeddruk

Het is aangetoond dat mindfulness-meditatie de bloeddruk kan verlagen en een gezonde bloeddruk helpt behouden.^11,12 Zo hadden patiënten die op meditatie gebaseerde oefeningen deden een aanzienlijk lagere bloeddruk dan die in de controlegroep. Experts zijn van mening dat meditatie de reactie van het lichaam op het stresshormoon cortisol vermindert, wat vergelijkbaar is met hoe bloeddrukverlagende medicijnen werken. 

5. Verbetert concentratievermogen en aandacht

Meditatie is als gewichtheffen voor je concentratievermogen. Het vergroot de kracht en het uithoudingsvermogen van je aandacht.

Uit onderzoek bleek dat mensen die naar een geleide meditatie luisterden, verbeterde aandacht ervoeren en hun taak met meer nauwkeurigheid voltooiden.¹³

Een soortgelijke studie suggereert dat mensen die regelmatig mediteren beter presteren en een grotere aandachtsspanne hebben dan mensen zonder enige meditatie ervaring.¹⁴

Mediteren voor beginners

Leren mediteren is een vrij eenvoudig proces, belangrijk is dat je het vooral niet te moeilijk voor jezelf maakt. Er is geen goed of fout als het gaat om mediteren, belangrijk is dat je gewoon begint. Om het je gemakkelijk te maken kun je een geleide meditatie volgen, hetzij persoonlijk in een meditatiegroep, of via een mobiele app zoals Headspace, Calm, Insight Timer of House of Deeprelax. 

Tot slot

Hopelijk heeft dit artikel eventuele twijfels over meditatie bij je weggenomen, want we overdrijven niet wanneer we zeggen dat iedereen kan profiteren van mediteren. Al is het alleen al voor de stressvermindering, verbeterde concentratie en een gelukkiger leven. Wonderlijk eigenlijk dat een paar minuten per dag in stilte op je ademhaling letten zoveel voordelen heeft, toch? Kleine moeite met een (potentieel) levensveranderend resultaat. Waar wacht je nog op?

Advies nodig over mediteren?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur