Vitamine B6: kan een teveel ervan schadelijk zijn?

Vitamine B6 is in een verkeerd daglicht komen te staan. Dit komt door geluiden in de media over mensen die klachten van het zenuwstelsel kregen na een hoge inname van vitamine B6. Zo ook het verhaal van schaatser Sven Kramer die naar zeggen geblesseerd raakte na een te hoge inname van B6. Wanneer de mogelijke gevaren van vitaminen en mineralen worden behandeld dient vitamine B6 vaak als illustratief voorbeeld om het potentiële risico te belichten.   

Waar ligt het probleem van vitamine B6 precies en is dit wel zo zwart-wit als het lijkt?

Wat is en doet vitamine B6?

Vitamine B6 is een wateroplosbare vitamine die het lichaam niet zelf kan aanmaken maar via voedselinname binnenkrijgt. De vitamine is betrokken bij een groot aantal lichaamsprocessen, waaronder:¹

• Energieproductie: betrokken bij de afbraak van voedingsstoffen om energie vrij te maken.
• Stofwisseling: helpt bij de omzetting van glucose in energie, de afbraak en opbouw van eiwitten en de vetzuursynthese.
• Werking van het zenuwstelsel: helpt bij de vorming van neurotransmitters en is belangrijk bij de bescherming van zenuwen tegen schade.
• Bloedaanmaak: nodig voor de vorming van rode bloedcellen en helpt bij de synthese van hemoglobine.
• Hormonale regulatie: betrokken bij de productie en werking van verschillende hormonen zoals insuline, progesteron en testosteron.
• Immuunfunctie: helpt bij de productie van witte bloedcellen.

Voedingsbronnen die rijk zijn aan vitamine B6 zijn vlees, vis, eieren, avocado, bananen, koolsoorten, spinazie, volkoren granen, aardappelen, noten, pitten, zaden en peulvruchten.

Verschillende vormen van B6

De algemene term 'vitamine B6' is overigens wat misleidend, omdat er veel verschillende vormen bestaan. Vitamine B6 komt namelijk voor als pyridoxine en pyridoxaal. In het lichaam worden deze gefosforyleerd (binding aan een fosfaatgroep) voordat ze gebruikt worden door het lichaam, oftewel de actieve vorm. Voor vitamine B6 is dit pyridoxaal-5-fosfaat.

Idealiter worden alle vormen in het lichaam uiteindelijk omgezet naar pyridoxaal-5-fosfaat (P-5-P). Dit omzettingsproces verloopt niet altijd vlekkeloos en hierbij gaat ook een deel van het nutriënt verloren. In voedingssupplementen komen we voornamelijk pyridoxine HCI (gekoppeld aan hydrochlorine) en het direct beschikbare pyridoxaal-5-fosfaat (P-5-P) tegen.

Lees ook ons blog over het verschil tussen natuurlijke en synthetische nutriënten in supplementen.

Verschillende vormen verschillende problemen?

De verschillende vormen vallen dus allemaal onder de paraplu van vitamine B6, toch zijn het zeker geen synoniemen van elkaar. De Universiteit van Maastricht onderzocht in opdracht van de NPN de veiligheid van vitamine B6. Dit naar aanleiding van ontvangen klachten bij het Lareb over fysieke problemen die optraden na suppletie van hoge doseringen. In deze studie werd de in vitro-toxiciteit van de verschillende vitamine B6-vormen onderzocht.

In het onderzoek kwam naar voren dat hogere doseringen pyridoxine de omzetting naar de actieve vorm kan afremmen. Hierdoor blijft de inactieve vorm als het ware rondzweven in het bloed, vindt er geen omzetting naar de actieve vorm plaats en kan vitamine B6 dus niet haar functie in het lichaam vervullen. Dit resulteert in een zogenoemde stapeling van vitamine B6 en door het gebrek aan omzetting uiteindelijk in een tekort.²

Wanneer er in een supplement gebruik gemaakt wordt van de actieve vorm pyridoxaal-5-fosfaat zijn deze problemen niet aan de orde.

Het wateroplosbare karakter van vitamine B6

Vitamine B6 is een wateroplosbare vitamine. Deze eigenschap is van belang omdat het lichaam de vitamine daardoor niet kan opslaan in grote hoeveelheden, zoals bij vetoplosbare vitamines het geval is. In plaats daarvan worden overschotten uitgescheiden via de urine.

De wateroplosbaarheid maakt de vitamine goed beschikbaar voor absorptie in het spijsverteringsstelsel. Na inname wordt vitamine B6 geabsorbeerd in de dunne darm en via de bloedbaan getransporteerd naar verschillende weefsels en organen in het lichaam.

Het snelle metabolisme en de efficiënte uitscheiding benadrukken het belang van een regelmatige inname van vitamine B6 via voeding. Vanuit voedingsmiddelen is een overdosering van vitamine B6 overigens niet mogelijk.

Meer over de verschillen tussen water- en vetoplosbare vitamines, lees je in ons eerder verschenen blog.

De veilige grenzen van vitamine B6

Vitamine B6 is een belangrijke voedingsstof waarvan je dagelijks voldoende moet binnenkrijgen. Maar wat is de exacte behoefte aan vitamine B6 en wanneer wordt de inname te hoog? We beschrijven hieronder een aantal termen die vaak door elkaar worden gehaald.

Referentie inname (RI)

Op voedingssupplementen staat de referentie inname (RI) vermeld. Dit is een richtlijn van de Europese Commissie voor de dagelijkse hoeveelheid van een voedingsstof die gezonde mensen nodig hebben om ziektes te voorkomen. De RI houdt geen rekening met factoren als leeftijd, geslacht, gewicht of individuele behoeftes.

De RI is niet hetzelfde als de toxische grens of maximale dosering van een voedingsstof. Deze waarden liggen aanzienlijk hoger dan de RI. Hoge percentages boven de RI zijn daarom niet per definitie gevaarlijk.

De RI van vitamine B6: 1,4 milligram voor volwassenen.

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)

De Gezondheidsraad stelt in Nederland voedingsnormen op voor nutriënten: de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH). Deze normen zijn gebaseerd op de adviezen van de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). De Gezondheidsraad kan de normen aanpassen aan wetenschappelijk inzicht of de Nederlandse situatie.

De ADH van vitamine B6: 1,5 milligram voor volwassen vrouwen en 1,8 milligram voor volwassen mannen.

Maximale veilige bovengrens (UL)

De maximale veilige bovengrens of tolerable upper intake level (UL) is de totale inname van een nutriënt die iemand dagelijks kan innemen zonder dat dit gezondheidsrisico's oplevert. Ook deze waarde is door EFSA opgesteld en ligt aanzienlijk hoger dan de RI of ADH.

De UL van vitamine B6: 25 milligram per dag.

Wettelijk toegestaan in supplementen

De Nederlandse overheid heeft voor drie vitamines een maximale dagdosering vastgesteld voor voedingssupplementen: vitamine A, vitamine D en vitamine B6. Deze waarden zijn vastgelegd in de Warenwet om gezondheidsrisico's bij overmatige inname te voorkomen. Deze doseringen liggen een stuk lager dan de UL.

Maximale dosering in supplementen: 21 milligram per dagdosering.

Lees ons blog over de referentie inname voor meer verdieping. Ook in ons blog over het lezen van etiketten van voedingssupplementen vind je meer informatie.

Zo voorkom je problemen met vitamine B6

Hoewel het lichaam overtollig vitamine B6 kan afvoeren via de urine, verloopt dit proces bij sommige mensen niet optimaal. Vooral bij langdurige inname van extreem hoge doseringen (meer dan 500 mg per dag) kan de vitamine gaan stapelen in het bloed.¹ Dit kan leiden tot klachten zoals gehoorproblemen of tintelingen in handen en voeten. We bespreken hieronder hoe je dit kunt voorkomen.

1. Volg de gebruiksadviezen

Op etiketten van voedingssupplementen staan duidelijke gebruiksadviezen om de veiligheid te waarborgen. Volg deze adviezen altijd op. Zo voorkom je dat je te veel van een voedingsstof binnenkrijgt en klachten krijgt. In het geval van Sven Kramer is het aannemelijk dat hij het gebruiksadvies ver heeft overschreden.

2. Koop bij betrouwbare aanbieders

De dosering vitamine B6 wordt in voedingssupplementen streng gereguleerd en mag in Nederland niet boven de veilige bovengrens van 21 milligram uitkomen. Wanneer je supplementen koopt van buitenlandse aanbieders ben je er niet van verzekerd dat de producten aan deze strikte norm voldoen. Een goede aanbieder houdt er bovendien rekening mee dat een consument meerdere supplementen gebruikt, waar eventueel vitamine B6 in kan zitten. Slik daarom niet zomaar van alles en laat je goed adviseren.

3. Kies voor de biologisch actieve vorm

Uit onderzoek blijkt dat hoge doseringen pyridoxine de omzetting naar de actieve vorm pyridoxaal-5-fosfaat (P-5-P) kunnen afremmen. Hierdoor blijft er te veel in het bloed rondzwerven en kan het klachten kan veroorzaken.² Bij inname van de actieve vorm P-5-P omzeil je het omzettingsproces en is er geen sprake van stapeling. Wij gebruiken in al onze supplementen het biologisch actieve pyridoxaal-5-fosfaat (P-5-P).

4. Raadpleeg bij twijfel een deskundige

De veilige bovengrens die is ingesteld geldt voor gezonde mensen die een teveel aan vitamine B6 goed kunnen uitscheiden. Voor mensen met een onderliggende aandoening en/of die bepaalde medicatie gebruiken, kan een lagere dosering van vitamine B6 wellicht al te hoog zijn. Overleg in deze gevallen altijd met een arts of andere specialist.

Vitamine B6 in producten van Vitakruid

Bij Vitakruid zijn we zeer goed op de hoogte van effectieve en maximale doseringen, en de verschillende vormen van vitaminen en mineralen. Daarom houden we bij het ontwikkelen van een product met vitamine B6 altijd rekening met de volgende factoren:

• De inname vanuit voeding
• Het gebruik van meerdere supplementen
• De veiligheid van het product
• De wettelijke voorschriften

In onze producten komt alleen de biologische actieve vorm pyridoxaal-5-fosfaat voor. De doseringen die wij hanteren liggen ruim onder de maximale hoeveelheden die zijn opgesteld door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Onze supplementen bevatten één tiende of zelfs één 20ste van de toegestane 21 milligram. Ook in onze gebruiksadviezen wordt deze grens in geen enkel geval overschreden.

Tot slot: verantwoord gebruik is het devies

'Baat het niet dan schaadt het niet' gaat niet op als het hoge doseringen van vitamines betreft. Een teveel aan vitamine B6 in de vorm van pyridoxine kan bepaalde klachten geven. Daarom is het beter om te kiezen voor een supplement met het veilige pyridoxaal-5-fosfaat. En zolang je het gebruiksadvies goed opvolgt, is het veilig.

Meer advies nodig over vitamines?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur