Uv-straling en de huid: kies je zonnebrand of bescherming van binnenuit?

Over de zon raakt men niet uitgepraat. Naarmate we dichter bij de warme zomermaanden komen laait ook weer de discussie op over de veiligheid van de zon en zonnebrandcrème. Steeds meer lijkt het erop dat men zich verdeelt in twee groepen: team zonnebrand en team niet smeren. Maar wat is nou eigenlijk gevaarlijker: zonlicht of zonnebrand? We bespreken de voor- en nadelen en geven advies over hoe je de huid het beste op een natuurlijke manier kunt beschermen tegen Uv-straling.

Zonlicht: vriend of vijand?

Hier is helaas geen eenzijdig antwoord op te geven. Het feit is dat we niet niet zonder, maar ook niet met de zon kunnen. Zonlicht is bijvoorbeeld van belang voor de aanmaak van verschillende stoffen in ons lichaam, maar tegelijkertijd leidt een overmatige blootstelling tot beschadigingen van de huid. We zetten de voor- en nadelen voor je op een rij.

De positieve effecten van de zon:¹

• De huid kan vitamine D aanmaken onder invloed van zonlicht, wat belangrijk is voor sterke botten en een goed immuunsysteem.
• Zonlicht kan de aanmaak van het hormoon cortisol bevorderen, wat kan helpen bij het reguleren van de stofwisseling, het immuunsysteem en ons bioritme.
• Blootstelling aan zonlicht kan de aanmaak van serotonine stimuleren, wat kan helpen bij het reguleren van de stemming, het bevorderen van een gezonde slaap en het verminderen van angst.

Lees in ons blog Vitamine D en zon meer over de aanmaak van de zonnevitamine.

De donkere kanten van de zon:¹

• Te veel blootstelling aan de zon kan leiden tot verbranding van de huid, wat pijn, roodheid en schilfering veroorzaakt.
• Blootstelling aan Uv-straling kan leiden tot huidveroudering, waaronder rimpels, fijne lijntjes, pigmentvlekken, een droge huid en verlies van elasticiteit.
• Zonlicht kan leiden tot uitdroging van het lichaam, vooral tijdens warme, zonnige dagen.
• Overmatige blootstelling aan Uv-straling kan schade aan de ogen veroorzaken.

Is zonnebrand slecht voor je?

De meest voor de hand liggende oplossing tegen de negatieve effecten van de zon lijkt het insmeren met zonnebrandcrème. Idealiter wordt zonnebrand alleen geabsorbeerd door de bovenste laag  van de huid (epidermis) om als beschermlaag te dienen. Maar wat nu als de stoffen die in zonnebrand zitten via de huid in het lichaam terecht komen? Het is al bekend dat sommige stoffen in zonnebrand het koraal in de zee kunnen afbreken.² Weten we eigenlijk wel wat het effect is op ons lichaam? Is zonnebrandcreme schadelijk?

In Amerika heeft de Environmental Working Group (EWG) in 2022 uitgebreid onderzoek gedaan naar zonnebrand. Hieruit bleek dat veelgebruikte chemische Uv-filters in zonnebrand via de huid opgenomen worden in het lichaam en terug te vinden zijn in het bloed, de urine en moedermelk.³ Deze chemicaliën kunnen in het lichaam onder andere zorgen voor een verstoring in de hormoonbalans en een toename van vrije radicalen. De EWG concludeerde dat in drie op de vier zonnebrandcrèmes één of meer van deze schadelijke stoffen zaten.

Chemische stoffen die je wilt vermijden in je zonnebrand:³

• Avobenzone
• Oxybenzone
• Homosalate
• Octisalate
• Octinoxate
• Octocrylene

Steeds meer informatie komt naar buiten over de schadelijke effecten van chemische Uv-filters in zonnebrand. Vaak is er alleen onderzoek gedaan naar de korte termijn effecten van enkelvoudige stoffen. Wat we nog niet weten is wat de lange termijn effecten van deze stoffen zijn. Of wat het effect is van een cocktail van deze chemicaliën.

Bestaat er zonnebrand zonder troep?

Veilige en effectieve alternatieven voor chemische Uv-filters in zonnebrandproducten zijn de minerale filters zinkoxide en titaniumdioxide.⁴ Deze stoffen werken door Uv-straling te weerkaatsen en te absorberen. In tegenstelling tot chemische Uv-filters produceren deze minerale filters geen vrije radicalen en zijn ze minder irriterend voor de huid. Bovendien is deze natuurlijke zonnebrand biologisch afbreekbaar en niet schadelijk voor het milieu.

Maar dan zijn we er helaas nog niet. Veel producenten kiezen namelijk voor nanodeeltjes zinkoxide en titaniumdioxide om te voorkomen dat natuurlijke zonnebrandcrème een witte waas op de huid achterlaat. Het nadeel hiervan is dat kleinere deeltjes de huid kunnen doordringen. Daarnaast is er enige bezorgdheid over de veiligheid van minerale filters in spray-vorm, omdat er een risico bestaat dat de deeltjes worden ingeademd en in de longen terechtkomen. De beste keuze is daarom een smeerbare minerale zonnebrand zonder nanodeeltjes!

Zonnebescherming van binnenuit

Wanneer de huid wordt blootgesteld aan Uv-straling, worden vrije radicalen gevormd in de huidcellen. Deze vrije radicalen kunnen schade aanrichten aan de celmembranen, het DNA en de eiwitten in de huidcellen. Antioxidanten neutraliseren vrije radicalen waardoor ze kunnen bijdragen aan de bescherming tegen Uv-straling.^5,6

Antioxidanten die kunnen worden ingezet bij zonnebrand zijn onder andere vitamine C, vitamine E, polyfenolen, carotenoïden, selenium en zink.

• Vitamine C komt voor in citrusvruchten, paprika's, kiwi’s, bessen, tomaten en broccoli.
• Vitamine E zit in noten, zaden, avocado’s en plantaardige oliën.
• Polyfenolen, zoals flavonoïden en catechines, zijn te vinden in groene thee, donkere chocolade, druiven, noten en bessen.
• Carotenoïden, zoals bètacaroteen, luteïne, astaxanthine, zeaxanthine en lycopeen, zitten in groenten en fruit met felle kleuren zoals wortelen, tomaten, spinazie, mango en zoete aardappelen.
• Selenium komt voor in noten, zaden, vis en schaaldieren, vlees en gevogelte.
• Zink is te vinden in vlees, vis, gevogelte, noten, zaden en volkoren granen.

Omega 3-vetzuren zijn geen directe antioxidanten, maar hebben wel antioxidante eigenschappen. Uit een aantal studies blijkt dat een hogere inname van omega-3 geassocieerd is met een verminderd risico op zonverbranding en huidschade door Uv-straling.^7,8 Daarnaast is de verhouding tussen omega 3- en omega 6-vetzuren van belang voor een gezonde huid en een goede barrièrefunctie van de huid.

Eet daarom meer voeding rijk aan omega 3-vetzuren, zoals vette vis, noten en zaden, en verminder de inname van voedingsmiddelen die rijk zijn aan omega 6-vetzuren, zoals plantaardige oliën en bewerkte voeding.

Astaxanthine: de beste inwendige zonnebrand

Astaxanthine is een carotenoïde die aangemaakt wordt door algen en plankton om zichzelf te beschermen tegen stressvolle omstandigheden zoals droogte en overmatige blootstelling aan zonlicht. Via algen en plankton komt astaxanthine terecht in de voedselketen. Mariene dieren zoals zalm, forel, krabben en kreeften en sommige vogels zoals flamingo’s danken hun rozerode kleur aan astaxanthine.

Astaxanthine wordt beschouwd als een van de meest krachtige antioxidanten. Zo is haar antioxidantactiviteit 10 keer hoger dan die van carotenoïden zoals zeaxathine, luteïne, lycopeen en bètacaroteen en 100 maal krachtiger dan die van vitamine E.⁹ Een andere unieke eigenschap van astaxanthine is dat de stof zowel de binnen- als buitenkant van de lichaamscellen kan bekleden waardoor ze bescherming biedt aan de hele cel.

Onderzoek laat zien dat astaxanthine betere bescherming biedt tegen de schadelijke effecten van de zon dan andere carotenoïden.^10,11,12 Het is dan ook niet gek dat astaxanthine in hoge concentraties wordt aangetroffen in de huid en ogen, weefsels die over het algemeen het meest blootgesteld worden aan zonlicht.⁹

Tot slot: een goede voorbereiding is het halve werk

Of jij nou team zonnebrand of team niet smeren bent, het belangrijkste is om verbranding van de huid te voorkomen. Wil jij optimaal genieten van de warme zonnestralen deze zomer? Kies dan voor de juiste voorbereiding. We zetten een aantal tips voor je op een rijtje:

1. Ga met ontblote huid dagelijks 15 à 30 minuten de zon in voor de aanmaak van vitamine D en andere belangrijke stoffen. Gebruik hierbij geen zonnebrandcrème en draag geen zonnebril.
2. Vermijd in de zomermaanden de zon tijdens de heetste uren van de dag, tussen 12.00 en 15.00.
3. Toch langdurig de zon in of ga je op het heetste moment van de dag naar buiten? Draag beschermende kleding, zoek de schaduw op en/of gebruik een smeerbare zonnebrand op basis van non-nano minerale filters.
4. Zorg voor voldoende antioxidanten uit onder andere vitamine C, vitamine E en carotenoïden voor zonnebescherming van binnenuit. Astaxanthine is hierbij de absolute winnaar! Let daarnaast op een goede balans tussen omega 3- en omega 6-vetzuren.
5. Zonnetraining; door geleidelijke blootstelling aan zonlicht kan de huid alvast wennen aan de zon. Ga in het voorjaar 2 à 3 keer per week met onbedekte huid in de zon. Begin met 5 minuten en bouw dit langzaam op tot 20 à 30 minuten.

Advies nodig over zonbescherming?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur