Urinewegen: hoe werken ze samen met blaas en nieren?

Wat is het urinestelsel?

Het urinewegstelsel, ook wel de urinewegen genoemd, bestaat uit vier belangrijke onderdelen:

1. Nieren
2. Urineleiders (ureter)
3. Blaas
4. Urinebuis (urethra)

Samen werken deze organen om bloed te filteren, afvalstoffen af te voeren, urine aan te maken en urine uit het lichaam te transporteren.

Het urinestelsel is een belangrijk onderdeel van ons uitscheidingsstelsel. Dit is omdat we via de urine veel verschillende afvalstoffen uitscheiden. Denk aan bijproducten zoals ureum en urinezuur (afvalstoffen in urine), maar ook medicijnresten, overtollig lichaamsvocht, zouten en mineralen.¹

Deze functies spelen een belangrijke rol bij het handhaven van de juiste niveaus van water en zouten (elektrolyten) in het bloed. Ons uitscheidingsstelsel bestaat verder uit de longen en de huid. Via de longen scheiden we koolstofdioxide en vocht uit, via de huid vocht en zouten.

Wat doen de urinewegen?

De belangrijkste functie van het urinestelsel is het verwijderen van vloeibare en gasvormige afvalstoffen uit het lichaam. Om dit te doen, voert het urinestelsel drie hoofdtaken uit:

1. Uitscheiding (excretie): dit omvat het filteren en verwijderen van vloeibare en gasvormige afvalstoffen uit het bloed. 
2. Afscheiding (secretie): de secretie van lichaamsvloeistoffen vindt plaats door de productie van urine. Zodra afvalstoffen uit het bloed zijn verwijderd, worden ze uitgescheiden naar de blaas in de vorm van urine.
3. Eliminatie: eliminatie vindt plaats wanneer urine vanuit de blaas, via de plasbuis, het lichaam verlaat.

Hoe de nieren en blaas samenwerken met onze urinewegen 

Het urinestelsel bestaat uit twee nieren, twee urineleiders (ook wel ureters genoemd), twee sluitspieren, de blaas en de urethra (oftewel plasbuis).¹ Elk van deze onderdelen heeft een specifieke functie waardoor uitscheiding, secretie en eliminatie op een gecoördineerde manier plaatsvindt. We bespreken de onderdelen van ons urinestelsel en hun belangrijkste functies hieronder.

De nieren

De nieren zijn de belangrijkste organen van het urinewegstelsel. Hun voornaamste functie is het verwijderen van overtollig lichaamsvocht, zouten en bijproducten van de stofwisseling. De nieren hebben een boonachtige vorm en zijn zo’n 10 tot 12 cm groot, ongeveer zo groot als een vuist.

De twee organen bevinden zich links en rechts van je wervelkolom, precies onder je ribbenkast. Jouw nieren filteren afvalstoffen uit je bloed via structuren die we nefronen noemen. Terwijl het bloed door je nieren stroomt, worden afvalstoffen weggefilterd en via je nierbekken als urine afgevoerd naar de blaas.

Daarnaast vervullen de nieren meer cruciale functies, waaronder:²

• Het behoud van de algehele vloeistofbalans in het lichaam
• Het reguleren van de elektrolytenbalans en het filteren van overtollige mineralen uit bloed
• Afvalstoffen filteren afkomstig uit voeding, medicijnen en andere onzuiverheden
• De aanmaak van hormonen die helpen bij de productie van rode bloedcellen, de botgezondheid bevorderen en het reguleren van de bloeddruk.

Wist je dat we kunnen overleven met één nier? Sterker nog, wanneer je een nier verliest of doneert, heb je nog steeds 60 tot 65 procent nierfunctie. En we hebben slechts 30 procent van de nierfunctie nodig om normaal te overleven. 

Het is niet helemaal duidelijk waarom we twee nieren hebben, maar er bestaan verschillende theorieën:

• We hebben twee nieren zodat we een reserve hebben in het geval van een nierbeschadiging.
• De meeste landdieren, hebben wat men "bilaterale symmetrie" noemt. Dat wil zeggen dat alles aan beide kanten hetzelfde is: twee armen, twee benen, twee ogen, twee oren, twee longkwabben, enzovoort. Nieren zouden een uitbreiding zijn van deze symmetrie.

Urineleiders of ureters

Zodra urine zich in de nieren vormt, stroomt het door kleine buisjes (ureters) naar de blaas. De urineleiders zijn meestal tussen de 25 en 35 centimeter lang. Spieren rond de urineleiders zetten uit en trekken samen om de urinestroom naar de blaas te helpen.

Blaas

De blaas is een zeer flexibel driehoekig orgaan dat bestaat uit glad spierweefsel en functioneert als een soort ballon.3 Urine uit de nieren stroomt door de ureters naar de blaas waar het tijdelijk wordt opgeslagen voordat het via de urethra het lichaam verlaat. Ongeveer elke 10 tot 15 seconden worden kleine hoeveelheden urine vanuit de urineleiders in de blaas geleegd.4 Naarmate de hoeveelheid urine in de blaas toeneemt, zal de blaas uitzetten. Een gemiddelde gezonde blaas kan twee tot vijf uur lang ongeveer 400 milliliter urine bevatten.

Sluitspieren

Deze spieren omringen de opening van de blaas, die zich uitstrekt tot aan de urethra. De sluitspieren zetten uit en trekken samen om urine af te geven wanneer dat nodig is en te voorkomen dat urine terug te blaas in stroomt.

Urethra of plasbuis

De urethra (ook wel urine- of plasbuis genoemd) is de buis die de blaas met de geslachtsorganen verbindt, zodat de urine het lichaam kan verlaten. Bij mannen gaat de urethra door de penis en bij vrouwen stijgt de urethra op tot boven de vaginale opening. 

Wanneer de blaas vol is sturen zenuwen signalen naar de hersenen om aan te geven dat het tijd is om naar het toilet te gaan. Vervolgens signaleren de hersenen de blaasspieren om aan te spannen, waardoor urine uit de blaas wordt geperst. Tegelijkertijd signaleren de hersenen de sluitspieren om te ontspannen zodat de urine via de urethra de blaas kan verlaten. Wanneer alle signalen in de juiste volgorde gaan, vindt normaal urineren plaats.

Benieuwd welke voeding goed is voor het urinestelsel? Kijk dan eens naar deze top 5 voedingsmiddelen voor urinewegen en nierfunctie. 

Tot slot

Het handhaven van de gezondheid van de nieren en urinestelsel is belangrijk voor jouw algehele gezondheid en welzijn. Door je nieren gezond te houden, filtert en verdrijft je lichaam afvalstoffen en is het in staat hormonen te produceren die zorgen dat je lichaam goed kan functioneren. Benieuwd hoe jij jouw blaas, nieren of urinestelsel in z’n geheel zo goed mogelijk kunt ondersteunen? Vraag dan gratis advies op maat aan.

Advies nodig over de urinewegen?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur