Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Het belang van choline tijdens en na de zwangerschap
Als je denkt aan voedingsstoffen die onmisbaar zijn tijdens de zwangerschap, springt foliumzuur vaak als eerste in gedachten. Recentelijk onderzoek heeft echter een minder bekende voedingsstof aan het licht gebracht, die verrassend genoeg net zo belangrijk blijkt te zijn: choline. Wat is choline precies en waarom is het zo belangrijk voor moeder en kind?
Lees verder onder de afbeelding
Onderwerpen in dit artikel
- Wat is choline?
- Waar is choline goed voor?
- Waar zit choline in?
- Choline tijdens en na de zwangerschap
- Tot slot
Wat is choline?
Choline is een relatief nieuwe ontdekking in de wereld van voedingsstoffen. Het is een in water oplosbare stof en vanwege de overeenkomsten met B-vitamines wordt het vaak gezien als vitamine B4. De meningen verschillen hier echter nogal over. Doordat choline een voedingsstof is die door het lichaam zelf kan worden aangemaakt, is het officieel geen vitamine of mineraal.
Een kleine hoeveelheid choline wordt namelijk in de lever geproduceerd via de methylering van fosfatidylethanolamine.1 Vaak is dit echter niet voldoende en moet het worden aangevuld met choline uit voedingsbronnen. Hierdoor wordt het ook wel een half-vitamine genoemd. Pasgeboren baby’s kunnen nog geen choline aanmaken en moeten het via moedermelk of flesvoeding binnenkrijgen.
De aanbevolen dagelijkse inname van choline is 400 milligram voor volwassen mannen en vrouwen. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) adviseert een verhoogde inname voor zwangere vrouwen (480 mg) en vrouwen die borstvoeding geven (520 mg).2
Waar is choline goed voor?
Choline is betrokken bij veel processen in het lichaam, waaronder:3
Vetstofwisseling en metabolisme
Choline is onmisbaar voor de vetstofwisseling. Het wordt gebruikt om vet in het lichaam te verbranden en speelt een rol bij het transport van vetten. Choline is essentieel voor het maken van een stof die nodig is voor het verwijderen van cholesterol uit de lever. Onvoldoende choline kan leiden tot ophoping van vet en cholesterol in de lever.
Aanmaak acetylcholine
Choline is nodig voor de aanmaak van acetylcholine, een belangrijke neurotransmitter. Acetylcholine is betrokken bij de prikkeloverdracht in de hersenen, het geheugen, de spierbeweging, het reguleren van de hartslag en andere basisfuncties in het lichaam.
Celstructuur
Choline draagt bij aan het behoud van de structuur van celmembranen. Het is nodig om vetten te maken die de structuur en stevigheid van celmembranen in stand houden.4
DNA-synthese en genexpressie
Choline helpt, net zoals vitamine B12 en foliumzuur, bij een proces dat belangrijk is voor de DNA-synthese. Choline is belangrijk omdat het helpt bij het toevoegen van methylgroepen aan DNA en histonen. Dit zijn belangrijke processen die de activiteit van genen reguleren.5
Waar zit choline in?
Choline wordt aangetroffen in zowel dierlijke als plantaardige voedingsmiddelen. Voedsel van dierlijke oorsprong bevat echter doorgaans meer choline per gram voedingsproduct. Lever, eieren (vooral de eierdooier) en oesters bevatten de hoogste concentratie choline.
Benieuwd naar hoeveel eieren per dag gezond is? We schreven er een blog over!
Vis, rundvlees en varkensvlees zijn ook goede bronnen die meer dan 60 milligram choline per 100 gram bevatten. Van de plantaardige voedingsmiddelen zijn noten, peulvruchten, champignons en kruisbloemige groenten (bijvoorbeeld broccoli, bloemkool en spruitjes) relatief goede bronnen, die ten minste 25 mg per 100 gram bevatten.6 Ook in volkoren granen kun je choline in minder mate vinden. Gemiddeld krijgen we 200-600 mg choline per dag binnen via voeding.
Choline tijdens en na de zwangerschap
Het belang van voldoende choline tijdens en na de zwangerschap is pas recentelijk in de schijnwerpers komen te staan. Het blijkt zelfs net zo belangrijk als foliumzuur voor de ontwikkeling van de baby te zijn. Choline is cruciaal voor de ontwikkeling van de neurale buis van de foetus, vooral in de vroege stadia van de zwangerschap. Het helpt bij de vorming het ruggenmerg van de zich ontwikkelende baby.6 Choline is ook belangrijk voor de leverfunctie, zowel voor de moeder als voor de ontwikkelende foetus.2
Daarnaast wees onderzoek uit dat een hoge inname van choline tijdens de zwangerschap een gunstig effect heeft op het zenuwstelsel, de ontwikkeling van de hersenen en de stressrespons van de baby. Het wordt geassocieerd met snellere informatieverwerking bij zuigelingen en verbetering van het geheugen.7,8
Verhoogde behoefte
Hoge oestrogeenspiegels en een verhoogd metabolisme tijdens de zwangerschap verhogen de vraag van het lichaam naar choline. Vooral tijdens de prenatale periode en eerste levensjaren is veel choline nodig voor groei en ontwikkeling van de baby. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid choline is daarom ook hoger voor zwangere vrouwen, namelijk 480 mg/dag.2
Tijdens de borstvoedingsperiode is de behoefte aan choline nog hoger. Pasgeboren baby's maken deze stof zelf nog niet voldoende aan, waardoor er via moedermelk zo'n 120 mg choline per dag naar de baby gaat. Dit komt nog bovenop de eigen verhoogde behoefte van de moeder. Transportsystemen in placenta en borstklier onttrekken namelijk veel choline aan de moeder. De dagelijkse hoeveelheid choline is hierdoor gesteld op 520 mg/dag voor vrouwen die borstvoeding geven.2
Tot slot
Choline is van onschatbare waarde tijdens zwangerschap en borstvoeding voor de neurocognitieve ontwikkeling van baby's, met mogelijk langdurige effecten. Ben je zwanger of geef je borstvoeding? Zorg voor een voldoende hoge choline inname, met een dieet dat choline-rijk voedsel bevat. Zo ondersteun je een gezonde ontwikkeling voor je baby en voorkom je problemen bij jezelf!
Lees ook onze blogs met gezonde voeding tijdens de zwangerschap en wat je het beste kunt eten tijdens de borstvoeding voor nog meer fijne gezondheidstips voor deze bijzondere periode in je leven!
Referenties
- Wiedeman AM, Barr SI, Green TJ, Xu Z, Innis SM, Kitts DD. (2018). Dietary Choline Intake: Current State of Knowledge Across the Life Cycle. Nutrients,10(10):1513.
- EFSA Panel on Nutrition, Novel Foods and Food allergens (NDA), Turck, D., Bohn, T., Castenmiller, J., De Henauw, S., Hirsch‐Ernst, K. I., ... & Siani, A. (2023). Choline and contribution to normal liver function of the foetus and exclusively breastfed infants: evaluation of a health claim pursuant to Article 14 of Regulation (EC) No 1924/2006. EFSA Journal, 21(7), e08115.
- National Institutes of Health (NIH). Choline. Fact Sheet for Health Professionals.
- Ueland P. M. (2011). Choline and betaine in health and […]. Journal of inherited metabolic […], 34(1), 3–15.
- Zeisel S. (2017). Choline, Other Methyl-Donors and Epigenetics. Nutrients, 9(5), 445.
- Korsmo, H. W., Jiang, X., & Caudill, M. A. (2019). Choline: Exploring the Growing Science on Its Benefits for Moms and Babies. Nutrients, 11(8), 1823.
- Jiang, X., Yan, J., West, A. A., Perry, C. A., Malysheva, O. V., Devapatla, S., Pressman, E., Vermeylen, F., & Caudill, M. A. (2012). Maternal choline intake alters the epigenetic state of fetal cortisol-regulating genes in humans. FASEB journal: official publication of the Federation of American Societies for Experimental Biology, 26(8), 3563–3574.
- Derbyshire, E., Obeid, R. (2020). Choline, neurological development and brain function: A systematic review focusing on the first 1000 days. Nutrients, 10,12(6),1731.
