Goedkoop gezond eten: hoe doe je met een budget boodschappen?

Waarom is ongezond eten vaak goedkoper?

Dat ongezond eten gemiddeld goedkoper is dan gezonde voeding komt omdat dit soort producten uit goedkope grondstoffen bestaan die lang houdbaar zijn zoals suiker, vet, zout, tarwe, soja en mais. Hiermee wordt op grote schaal geproduceerd waarbij weinig bederf en verspilling plaatsvindt. Bij verse producten spelen transportkosten, bederf en mislukte oogsten een grotere rol. Dat zie je terug op het prijskaartje in de supermarkt.

Gezond eten wordt ons zo niet makkelijk gemaakt. Ook de aanbiedingen in supermarkten staan vaak vol met ongezonde keuzes. En dat terwijl de prijs van voedingsproducten een grote invloed heeft op wat we in onze boodschappenmand leggen.¹

Uit onderzoek blijkt dat gezond eetgedrag kan worden gestimuleerd door gezonde voedingsproducten goedkoper te maken en ongezonde producten duurder.¹ Het RIVM pleit daarom voor deze prijsveranderingen. Hoewel op 1 januari de 'suikertaks' is ingevoerd – een verbruiksbelasting op suikerrijke dranken zoals frisdrank en vruchtensap – zijn meer maatregelen nodig.

De keerzijde van ongezonde voeding

Naast het binnenkrijgen van veel ongezonde vetten, suikers en toegevoegd zout betekent ongezond eten ook dat je essentiële voedingsstoffen mist. Dit heeft grote gevolgen voor onze gezondheid. De bijdrage van ongezonde voeding aan de totale ziektelast in Nederland wordt door het RIVM geschat op zo'n 8%.1 Gezond eten is dus van groot belang.

Lees ook ons ander blog over hoe ongezond geraffineerde en bewerkte voeding is.

Gezond en goedkoop eten: is dat mogelijk?

Goedkoop gezond eten lijkt misschien onmogelijk maar dat is het niet. Het vergt alleen wat meer moeite en creativiteit om een goedkope en gezonde maaltijd op tafel te zetten. Soms moet je uit je comfort zone komen en experimenteren met ingrediënten die je niet kent of gewend bent.

Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (NIBUD) heeft samen met het Voedingscentrum berekend hoeveel een gemiddelde volwassene in een tweepersoons huishouden per dag kwijt is aan gezond eten volgens de Schijf van Vijf.

We hebben de bedragen per leeftijdscategorie in een tabel gezet:²

Bekijk ook ons blog over wat een gezonde leefstijl eigenlijk is.

14 tips voor goedkoop en gezond eten

Om gezond en goedkoop te kunnen eten is het belangrijk om slimme keuzes te maken. We hebben een aantal tips voor je op een rij gezet om je hierbij een handje te helpen.

1. Ga voor onbewerkte voeding. Denk hierbij aan hele stukken in plaats van voorgesneden groente en fruit of een stuk kaas in plaats van plakjes of geraspt.
2. Eet volgens de seizoenen. Seizoensgroente en -fruit die uit de buurt komen zijn goedkoper omdat de kosten voor opslag en transport lager zijn.
3. Ga voor diepvriesproducten. Ingevroren fruit en groente is goedkoper dan vers omdat het massaal kan worden geoogst als de marktprijs laag is. Bovendien blijft het langer houdbaar.
4. Haal je producten van de markt of koop van boeren in de buurt. Ga aan het einde van de dag naar de markt voor een betere prijs van groente en fruit.
5. Kweek je eigen groente en fruit. De goedkoopste groente en fruit haal je uit eigen tuin of balkon. Begin klein en kijk of je wat kruiden, aardbeien en tomaten kunt laten groeien.
6. Zet niet elke dag vlees op het menu, maar voeg ook regelmatig plantaardige eiwitten toe aan je maaltijd. Ook kun je kiezen voor minder populaire stukken vlees, zoals kippendij in plaats van kipfilet of orgaanvlees. Of kies voor vis uit blik zoals sardientjes of tonijn.
7. Drink water afgewisseld met thee. Bespaar jezelf veel geld door frisdrank, sap en alcohol te laten staan. Eventueel kun je het water van een smaakje voorzien door wat citroensap, schijfjes fruit of komkommer toe te voegen.
8. Koop grootverpakkingen van houdbare producten zoals zilvervliesrijst, havermout en gedroogde peulvruchten, en sla deze in als ze in de aanbieding zijn. Voedingsproducten met een kortere houdbaarheid kun je eventueel invriezen.
9. Let op huismerken. Huismerken zijn een stuk goedkoper dan A-merken en verschillen qua ingrediënten vaak niet veel van elkaar.
10. Vermijd impulsaankopen door gebruik te maken van een boodschappenlijstje en door niet met een lege maag boodschappen te doen. Ook het drinken van koffie voordat je de supermarkt inloopt kan ervoor zorgen dat je kiest voor duurdere producten.⁴
11. Plannen & preppen. Door je maaltijden te plannen voorkom je dat je te veel koopt en voedsel verspilt. Kook de maaltijden in grote hoeveelheden en vries meerdere porties in.
12. Eet samen. In grotere hoeveelheden koken is vaak goedkoper. Vooral als je alleen woont kan het dan ook schelen om vaker met mensen samen te eten.   
13. Duik de keuken in en maak zelf gezond broodbeleg en gezonde snacks die je normaal in de supermarkt koopt. Denk hierbij aan pindakaas, hummus of pesto met cashewnoten of zonnebloempitten. Of maak bananenbrood van rijpe bananen en mueslirepen van havermout, pitten en zaden.
14. Gebruik de app 'TooGoodToGo'. TooGoodToGo bied verrassingspakketten aan met producten die tegen de houdbaarheid aanlopen voor een kleine prijs. Je kunt hierbij je favoriete winkels uit jouw buurt opgeven.

Meer over de THT van voedingsproducten vind je in ons eerder geschreven blog.

Biologisch eten met een budget

Koop je graag biologische voedingsproducten? Ook met een klein budget is dat mogelijk. Hierbij is het belangrijk dat je achterhaalt welke producten de moeite waard zijn om biologisch aan te schaffen.

Wat betreft groente en fruit kun je ervoor kiezen om de Dirty Dozen van biologische teelt en de Clean Fifteen van conventionele teelt te kopen. De Environmental Working Group (EWG) publiceert jaarlijks een lijst waarop verschillende soorten groente en fruit zijn gerangschikt naar de hoeveelheid residu van pesticiden die aanwezig zijn op het product.

Hieronder vind je de lijst van 2024:³

Hoewel er residuen van pesticiden op groente en fruit aanwezig kunnen zijn, betekent dat niet dat je deze voedingsmiddelen helemaal moet vermijden. Ze bevatten nog steeds essentiële voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en antioxidanten. Zie deze lijst meer als een leidraad om bewustere en schonere keuzes te maken als je budget dat toelaat.

Hoe het zit met pesticiden op onze groenten en fruit lees je in ons eerder verschenen blog.

Tot slot: goedkoop gezond eten is mogelijk

Gezonde voeding is een belangrijke pijler voor een goede gezondheid. Hoewel goedkoop gezond eten tegenwoordig een uitdaging is en maatregelen omtrent de prijzen van voeding nog achterblijven, is het niet onmogelijk. Met onze tips moet het appeltje-eitje worden om stappen te zetten in de goede richting, wat gunstig is voor je portemonnee én je gezondheid!

Meer advies nodig over gezond eten?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur