Vraag gratis advies aan
Doe de Vitaminetest
Detox kuur: wat is het en heeft je lichaam dit nodig?
De lever reinigen, de darmen ontdoen van afvalstoffen, voetpleisters en sappen: met een detox kuur van slechts enkele dagen zou je al een nieuw mens zijn. Maar waarom doen we dat detoxen eigenlijk? En heeft het wel zin? Lees snel verder.
Lees verder onder de afbeelding
Onderwerpen in dit artikel
- Wat is de betekenis van detox?
- Het ontgiftende vermogen van je lichaam
- Wanneer is detoxen nodig?
- Detox-dieet: 8 adviezen voor een natuurlijke detox kuur
- Tot slot: De beste detox kuur zit al in jezelf
Wat is de betekenis van detox?
Detox is het Engelse woord voor ontgiften, waarmee we het afvoeren van ongewenste stoffen uit het lichaam bedoelen. Deze stoffen die we liever kwijt dan rijk zijn, krijgen we op allerlei manieren binnen. Zo ademen we elke dag uitlaatgassen in en kunnen met name dierlijke producten dioxines bevatten. Dat zijn chemische stoffen die vrijkomen bij verbrandingsprocessen en vervolgens via de lucht op onze bodem, planten en het wateroppervlak terechtkomen. De dieren krijgen dit binnen en zo gaat het balletje rollen.1
Hoewel detoxen bij velen een recente prioriteit lijkt te zijn, is het zeker niets nieuws. Zo komt de vroegste documentatie van een klysma (darmspoeling) uit het oude Egypte en gebruikten inheemse bewoners van Noord-Amerika zweethutten voor zuiveringsceremonies. Veel moderne detox methodes zijn op deze oeroude tradities gebaseerd. Toch is er nog maar weinig wetenschappelijke onderbouwing beschikbaar. Wat we wel weten, delen we hier met je.
Het ontgiftende vermogen van je lichaam
Zonder daar iets voor te doen, is je lichaam zelf de hele dag bezig met ontgiften. Deze ontgiftende functies worden uitgevoerd door je uitscheidingsorganen:
- De lever speelt de grootste rol bij het ontgiften van je lichaam. Via de bloedbaan passeren schadelijke en giftige stoffen je lever die ze vervolgens afbreekt en afvoert via de gal.
- De nieren zuiveren je bloed van urinezuur, een giftig afbraakproduct van DNA uit cellen en voedselvertering. Vermengt met vocht verlaat het vervolgens als urine je lichaam.
- De darmen scheiden afvalstoffen en onverteerde voedselresten uit in de vorm van ontlasting.
- Het lymfesysteem neemt weefselvocht met afvalstoffen op en filtert dit in de lymfeknopen.
- De longen scheiden bij het uitademen gasvormige stoffen uit, zoals koolzuurgas dat ontstaat bij de verbranding van voedingstoffen voor energie.
- De slijmvliezen maken slijm (onder andere snot) dat ongewenste stoffen en indringers opvangt en afvoert.
Zolang deze uitscheidingsorganen goed functioneren, is je lichaam onder normale omstandigheden prima in staat om zichzelf te detoxen.
Waarom willen mensen detoxen?
Als we het internet mogen geloven, zijn de voordelen van een detox kuur oneindig. Of het echt allemaal werkt laten we nog even in het midden. Dit zijn de meest voorkomende detox redenen:
- Om het lichaam te ontdoen van toxines
- Een detox kuur gebruiken voor afvallen
- Om gewrichtspijn te verminderen
- Om de spijsvertering te ondersteunen
- Voor meer energie
- Voor een heldere geest en een verbeterde stemming
- Om de slaap te verbeteren
- Ter ondersteuning van de hormoonbalans
We begrijpen het wel, een detox kuur klinkt dan heel aantrekkelijk. Maar wat zegt de wetenschap erover?
Wanneer is detoxen nodig?
De wereldwijde toename van uitlaatgassen, pesticiden, zware metalen en radioactief afval stelt ons bloot aan meer gifstoffen dan ooit te voren. Hoewel het lichaam zelf over functionaliteiten beschikt om hiermee af te rekenen, weten we niet hoe het omgaat met deze grote hoeveelheden.2
Er bestaan methodes om de hoeveelheid gifstoffen in het lichaam te meten, bijvoorbeeld aan de hand van bloed, urine, zweet en speeksel. We zijn alleen nog niet zo ver dat we de betekenis van deze metingen begrijpen. De meeste manieren van detoxen hebben daarom op dit moment geen bewezen werking.2
Op basis daarvan is het (nog) niet mogelijk om aan te geven wanneer een detox kuur nodig is en of het voordelen oplevert. Gebrek aan bewijs betekent echter niet gebrek aan effect. Vanuit wetenschappelijk oogpunt is het vooralsnog het effectiefst om het natuurlijke vermogen van het lichaam om te ontgiften te ondersteunen.
Baadt het niet, schaadt het niet?
Hoewel de meeste manieren van detoxen geen kwaad kunnen, geldt dat niet voor allemaal. Zo wordt het voor volwassenen afgeraden om vaak of langdurig ontslakkingsklei te gebruiken omdat het veel aluminium bevat.3
Citroensap en appelazijn zijn populaire ingrediënten in detox kuren. Minder blij hiermee zijn echter je tanden. Deze zuren kunnen namelijk het tandglazuur (de beschermlaag van je tanden) aantasten, en is dat eenmaal weg dan komt het niet meer terug.4
Ook is voorzichtigheid geboden met methodes waarbij je een periode alleen bepaalde voedingsmiddelen eet of alleen vloeistoffen drinkt. Evenals het inzetten van een detox kuur voor afvallen. Grote kans dat je hiermee nutriënten misloopt die juist belangrijk zijn voor je gezondheid én voor de werking van je uitscheidingsorganen.
Detox-dieet: 8 adviezen voor een natuurlijke detox kuur
Bij gebrek aan een bewezen detox methode, vertellen we hoe je een natuurlijke detox kuur creëert door het ontgiftende vermogen van je lichaam te ondersteunen.
1. Eet meer choline
Choline is een belangrijke voedingsstof die de reinigende werking van de lever ondersteunt.5 Hoewel we het ook zelf aanmaken in de lever, valt het in de categorie van essentiële voedingsstoffen, omdat een toereikende aanmaak niet vanzelfsprekend is. Met name eigeel bevat veel choline, maar ook (runder- en kippen)lever, shiitake, grasgevoerd rundvlees, melk, garnalen, sojabonen, spliterwten, gerookte zalm en cacao.
2. Drink water en kruidentheeën
We hebben vocht nodig om afvalstoffen af te voeren, denk aan zweet en urine. Zorg daarom dat je vochthuishouding op orde is. Aangezien je het lichaam niet verder wilt belasten, kies je zoveel mogelijk voor water en kruidentheeën.
3. Eet biologische producten
Niet-biologische groente- en fruitsoorten bevatten veel sporen van pesticiden die gebruikt worden door boeren om insecten, onkruid en schimmels te bestrijden.6
4. Kies voor verse producten
Kant-en-klare producten bevatten vaak kunstmatige toevoegingen waarvan we eigenlijk nog helemaal niet weten wat ze op de langere termijn met onze gezondheid doen. Ook het bewerkingsproces, zoals verhitten, zorgt voor het ontstaan van toxische verbindingen die je liever overslaat.7
5. Kom in beweging
Je lymfevaten hebben geen eigen pompsysteem, zoals je bloedvaten. Ze komen in beweging en kunnen afvalstoffen vervoeren wanneer je spieren bewegen. Met een dagelijkse wandeling ben je al goed op weg!
6. Gebruik natuurlijke verzorgingsproducten
Ook verzorgingsproducten zoals make-up, shampoo en tandpasta kunnen chemische stoffen bevatten die in ons systeem terechtkomen.
7. Laat bepaalde vissoorten staan
Met name tonijn, paling, makreel, snoek en zwaardvis kunnen hoge gehaltes kwik bevatten. Deze giftige verbinding komt in ons milieu terecht door de uitstoot van kolencentrales en door chemische bestrijdingsmiddelen.8
8. Wees creatief met kruiden en specerijen.
Veel kruiden en specerijen ondersteunen de leverfunctie, zoals mariadistel, artisjok en kurkuma.9,10,11 Let wel op met (teveel) verhitting van verse voedingsmiddelen. Hiermee kunnen waardevolle eigenschappen verloren gaan en onwenselijke verbindingen ontstaan.
Tot slot: de beste detox kuur zit al in jezelf
Het menselijk lichaam is een wonderlijk systeem dat ons al duizenden jaren tegen allerlei gevaren beschermt. Maar is het ook opgewassen tegen de ongewenste stoffen die vandaag de dag onze wereld overspoelen? Zolang we de toxische lading in het lichaam niet begrijpen, is het moeilijk om te zeggen wat een detox kuur je precies oplevert. Ondersteun daarom het natuurlijke vermogen van het lichaam om te detoxen. Dat is de beste detox kuur die op dit moment beschikbaar is.
Referenties
- RIVM (2014). Dioxines.
- Cohen M. (2007). 'Detox': science or sales pitch?. Australian Family Physician, 36(12), 1009–1010.
- Affourtit, F., Bakker, M.I., Pronk, M.E.J. (2020). Human health risk assessment of aluminium. RIVM, 2020-0001.
- Fuller, J. L., & Johnson, W. W. (1977). Citric acid consumption and the human dentition. Journal of the American Dental Association (1939), 95(1), 80–84.
- Zeisel, S. H., & da Costa, K. A. (2009). Choline: an essential nutrient for public health. Nutrition Reviews, 67(11), 615–623.
- NOS Nieuws. (2022). Mogelijk schadelijke pesticiden op fruit en groenten fors toegenomen.
- Koszucka, A., & Nowak, A. (2019). Thermal processing food-related toxicants: a review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 59(22), 3579–3596.
- Foodwatch. (2018). Normen voor vervuiling vis met gevaarlijk kwik toch niet versoepeld.
- Abenavoli, L., Capasso, R., Milic, N., & Capasso, F. (2010). Milk thistle in liver […]: past, present, future. Phytotherapy Research, 24(10), 1423-1432.
- Salem, M. B., Affes, H., Ksouda, K., Dhouibi, R., Sahnoun, Z., Hammami, S., & Zeghal, K. M. (2015). Pharmacological studies of artichoke leaf extract and their health benefits. Plant Foods for Human Nutrition, 70(4), 441-453.
- Farzaei, M. H., Zobeiri, M., Parvizi, F., El-Senduny, F. F., Marmouzi, I., Coy-Barrera, E., ... & Abdollahi, M. (2018). Curcumin in liver […]: a systematic review of the cellular mechanisms of oxidative stress and clinical perspective. Nutrients, 10(7), 855.
