6 tips om je acetylcholine aanmaak te stimuleren

Wat is acetylcholine?

Acetylcholine is de eerste neurotransmitter die ooit werd ontdekt. Dit gebeurde in 1921 en kreeg toen de naam “vagusstof”, omdat het de elektrische stimulatie van de nervus vagus nabootste, een belangrijke zenuw voor de aansturing van verschillende organen. Deze ontdekking hielp ons begrijpen hoe neurotransmitters communicatie in het lichaam mogelijk maken, namelijk door signalen door te geven tussen zenuwcellen en andere cellen. Zonder acetylcholine zou deze communicatie stilvallen en daarbij ook de lichaamsprocessen die er vanaf hangen.

Acetylcholine is op meerdere plekken in het lichaam actief. Via je centrale zenuwstelsel is het betrokken bij cognitieve processen waar onder meer je geheugen, aandacht en leervermogen onder vallen. Deze functies helpen je nieuwe informatie te verwerken en op te slaan, nieuwe vaardigheden te leren en je dagelijkse taken uit te voeren.

In het perifere zenuwstelsel speelt acetylcholine een cruciale rol bij het vertalen van signalen van zenuwcellen naar fysieke bewegingen. Dit kunnen zowel bewuste bewegingen zijn, zoals wanneer je een glas water optilt, als automatische processen waar je ademhaling, hartslag en spijsvertering onder vallen.^1,2

Naast deze functies speelt acetylcholine ook een rol in het immuunsysteem, waar bepaalde witte bloedcellen de stof kunnen afgeven en erop reageren. Maar hoe dit mechanisme precies werkt, wordt nog volop onderzocht.^1,3

Hoe maak je acetylcholine aan?

Hoewel acetylcholine niet rechtstreeks uit voeding kan worden gehaald, maakt het lichaam deze neurotransmitter zelf aan. Dit proces begint met de opname van choline, een voedingsstof die voorkomt in voeding zoals eieren, lever en broccoli.

In de zenuwcellen wordt choline gecombineerd met acetyl-CoA, een stof die ontstaat bij het verbranden van vetten en koolhydraten. Dit proces wordt aangestuurd door het enzym choline-acetyltransferase (ChAT), dat hulp krijgt van magnesium. Ook vitamine B5 (pantotheenzuur) is belangrijk, omdat het nodig is voor de aanmaak van acetyl-CoA. Met deze stoffen maakt het lichaam acetylcholine aan, dat daarna wordt opgeslagen in kleine blaasjes in de zenuwcel.

Wanneer een zenuwimpuls de cel bereikt, komt acetylcholine vrij in de synaps – de ruimte tussen twee zenuwcellen. Daar hecht het zich aan receptoren van een ander neuron of een spiercel, wat de gewenste reactie op gang brengt. Na zijn werk wordt acetylcholine afgebroken door acetylcholinesterase. Het choline keert terug naar de zenuwcel voor hergebruik, terwijl acetaat het lichaam verlaat.^1,2

Functie acetylcholine

Acetylcholine beïnvloedt verschillende lichaamsprocessen, zoals je geheugen, concentratie, spierfunctie en de aansturing van organen. Dit betekent dat veranderingen in de acetylcholine-activiteit ervoor kunnen zorgen dat één of meerdere van deze functies minder soepel verlopen.
Een voorbeeld zijn je cognitieve processen, die functies regelen zoals het richten van je aandacht, het verwerken van informatie en het opslaan van herinneringen. Wanneer betrokken neurotransmitters minder goed hun werk kunnen doen, wordt het waarschijnlijk lastiger om je te concentreren, details te onthouden of helder na te denken.^4,5

Over de impact van acetylcholine op andere lichaamsfuncties weten we echter nog niet zoveel. Zo wordt de betrokkenheid bij automatische processen, zoals spijsvertering en speekselproductie, nog volop onderzocht, waardoor we daar vooralsnog geen duidelijke uitspraken over kunnen doen.

Welke factoren hebben invloed op je acetylcholine-activiteit?

Ons begrip van de rol van acetylcholine groeit, maar over de precieze werking van bepaalde mechanismen weten we nog niet alles. Op basis van de beschikbare kennis, wijzen we mogelijke oorzaken aan die invloed zouden kunnen hebben op je acetylcholine-activiteit.

1. Onvoldoende choline uit voeding

Choline is een onmisbaar onderdeel voor de vorming van acetylcholine. Je lichaam maakt deze stof gedeeltelijk zelf aan, maar is voornamelijk afhankelijk van wat het binnenkrijgt via voeding. Afwijkende niveaus van acetylcholine zouden daardoor kunnen samenhangen met een dieet dat weinig choline oplevert.^6,7

2. Normale veroudering

Verouderen gaat gepaard met verschillende veranderingen in je hersenen, waaronder een afname van cholinerge zenuwcellen en receptoren. Omdat deze cellen en receptoren nodig zijn voor het doorgeven van acetylcholine-signalen, kan een afname ervan bijdragen aan de natuurlijke achteruitgang van cognitieve functies.⁸

3. Aanhoudende stress

Hoewel stress even zorgt voor een verhoging van acetylcholine om je scherper en alerter te maken, kan dit systeem bij langdurige stress overbelast raken. Hierdoor ben je mogelijk minder goed bestand tegen stressvolle situaties en negatieve emoties.^9,10

4. Weinig lichaamsbeweging

Lichaamsbeweging heeft allerlei gezondheidsvoordelen, zo ook voor je hersenen en specifiek voor de aanmaak van een zogeheten neurotrofine; BDNF (brain-derived neurotrophic factor). Deze stof helpt onder andere bij het gezond houden van zenuwcellen, die weer nodig zijn voor het aanmaken en reguleren van acetylcholine. Te weinig lichaamsbeweging is echter gelinkt aan een lagere BDNF-status, waardoor fysieke inactiviteit indirect effect heeft op je acetylcholine-activiteit.¹¹

5. (Mee)roken

Een van de receptoren waar acetylcholine zich op kan binden, is een nicotine-acetylcholine receptor. Deze wordt ook gebruikt door nicotine uit sigarettenrook. Wanneer ze regelmatig worden blootgesteld aan nicotine, kunnen ze zorgen voor overbelasting en het natuurlijke evenwicht van het systeem verstoren. Op de lange termijn kan dit zorgen voor afwijkende niveaus van acetylcholine in je lichaam.¹²

6. Blootstelling aan pesticiden

Pesticiden worden in de landbouw gebruikt om ziekten, plagen en insecten te bestrijden. Hoewel ze de voedselvoorziening beschermen, kunnen ze de acetylcholineniveaus in het lichaam beïnvloeden. Ze blokkeren het enzym acetylcholinesterase, dat acetylcholine in balans houdt door het af te breken.¹³ Bij verstoring hoopt acetylcholine zich op, wat leidt tot overstimulatie van zenuwcellen. Dit kan het systeem uitputten, waardoor de aanmaak van acetylcholine wordt belemmerd en een tekort kan ontstaan.

Mensen die in de landbouw werken, lopen het meeste risico op blootstelling aan bestrijdingsmiddelen. Consumenten kunnen echter ook indirect in aanraking komen met pesticiden via behandeld groente en fruit.^13,14  Volgens de Gezondheidsraad is de kans op gezondheidsproblemen door resten van bestrijdingsmiddelen voor consumenten klein.¹⁴ Bovendien zorgt de Nederlandse wetgeving ervoor dat het gebruik van bestrijdingsmiddelen tijdens de teelt van groenten en fruit goed gereguleerd is.

6 x op natuurlijke wijze acetylcholine ondersteunen

1. Eet meer voeding met choline: voedingsmiddelen zoals eieren, lever, vis, broccoli en sojaproducten voorzien ons van choline, wat je lichaam nodig heeft voor de aanmaak van acetylcholine.
2. Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging: zoals fysieke inactiviteit de aanmaak van belangrijke stoffen in de hersenen kan verminderen, kan lichaamsbeweging dat juist stimuleren. Een mooi doel is om minstens 30 minuten te kiezen voor matig intensieve beweging, zoals wandelen, fietsen of zwemmen.
3. Pak je stress aan: naast het leren herkennen van triggers, kunnen ontspanningstechnieken zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of yoga ook helpen je stressniveau te verlagen.
4. Vermijd (mee)roken: je hoeft niet eens zelf te roken om te lijden onder de negatieve gevolgen van sigarettenrook. Rook je zelf niet maar mensen in je omgeving wel? Blijf dan liever even uit de buurt wanneer ze er eentje opsteken.
5. Kies waar mogelijk voor biologisch eten: biologische voedingsmiddelen kunnen je blootstelling aan pesticiden helpen verminderen. Was daarnaast groente en fruit altijd goed en schil je groente en fruit om eventuele resten van bestrijdingsmiddelen te verwijderen.
6. Eet meer lokaal en seizoensgebonden: hoewel veel schadelijke pesticiden in Nederland verboden zijn, kunnen ze nog wel ons land binnenkomen door geïmporteerde groenten en fruit. Wil je voorkomen dat je hieraan wordt blootgesteld, kies dan zoveel mogelijk producten uit de streek en uit het seizoen.

Tot slot: acetylcholine, een reden om stil te staan bij je dagelijkse keuzes

Acetylcholine is een stof waar de meesten van ons niet vaak bij stilstaan, maar die een onmisbare rol speelt in ons dagelijks functioneren. Tegelijkertijd kan deze neurotransmitter snel beïnvloed worden door onze dagelijkse keuzes. Had je nog niet genoeg redenen om aandacht te besteden aan je dagelijkse voeding, beweging en gewoontes, dan is dit er zeker één!

Meer advies nodig over neurotransmitters?

Onze productadviseurs beantwoorden graag al jouw vragen en geven gratis advies op maat.

Vraag gratis advies aan

Britt

Productadviseur