IJzertekort symptomen bij vrouwen: hoe herken je ze?

Vrouwen steeds vaker ijzertekort

Recente trends en onderzoeken wijzen op een verontrustende toename van ijzertekort en bloedarmoede onder vrouwen.¹ IJzertekort treedt op wanneer het lichaam niet genoeg ijzer heeft om aan de behoeften te voldoen. Dit treft vooral de aanmaak van hemoglobine, een eiwit in rode bloedcellen dat zuurstof naar alle delen van het lichaam transporteert, en myoglobine, een zuurstofbindend eiwit dat zuurstof aan spieren levert.¹

Zonder voldoende ijzer kan het lichaam niet genoeg gezonde zuurstofdragende rode bloedcellen aanmaken. Het verminderde zuurstoftransport treft vervolgens de energieproductie en tal van andere lichaamsfuncties. De impact op het welzijn van de vrouw door het groeiende ijzertekort is dan ook breed: vermoeidheid, zwakte, en een afname van fysieke en mentale prestaties kunnen allemaal symptomen zijn.² Het is daarom belangrijk dat we bewust zijn van deze trend. En dat begint bij inzicht in de signalen van het lichaam en meer aandacht voor onze ijzerinname.

IJzertekort symptomen bij de vrouw herkennen

De signalen van ijzertekort zijn vaak subtiel, die je gemakkelijk kunt missen of verwarren met andere kwalen. Het kan lastig zijn om te bepalen wanneer je klachten dan serieus neemt. Echter, het herkennen van de symptomen van een ijzertekort is essentieel, vooral als vrouw. Dit heeft te maken met unieke risico’s door menstruatie en zwangerschap.²

Enkele veelvoorkomende symptomen van ijzertekort waar je als vrouw extra op moet letten, zijn:²

• Vermoeidheid: een van de meest voorkomende tekenen, vaak gepaard met een algemeen gevoel van zwakte of gebrek aan energie.
• Kortademig: moeilijkheden met ademhalen of snel buiten adem raken, zelfs bij lichte inspanning.
• Bleke huid: een opvallend bleke huid en bleekheid van de binnenste oogleden.
• Hartkloppingen: onregelmatige hartslagen of het gevoel dat je hart overslaat.
• Hoofdpijn: regelmatig last hebben van hoofdpijn of migraines.
• Haaruitval: als gevolg van verminderde zuurstoftoevoer naar de haarfollikels, vaak gelijkmatig verspreid over de bovenkant van het hoofd.
• Slechte concentratie: moeite met focussen of helder denken.
• Duizeligheid: lichtheid in het hoofd.
• Oorsuizen: constant of periodieke suizen in de oren.
• Verandering in eetlust: of het ontwikkelen van vreemde eetgewoonten.

Is ijzertekort bij vrouwen gevaarlijk?

IJzertekort kan gevaarlijk zijn voor vrouwen, vooral als het onopgemerkt blijft. Het lichaam kan zich aanpassen aan een laag ijzerniveau, waardoor symptomen zoals vermoeidheid en duizeligheid minder opvallend worden. Dit betekent echter niet dat het probleem voorbij is. Integendeel, ijzertekort kan langer onopgemerkt blijven en leiden tot verstoorde cognitieve functies, bloedarmoede en andere gezondheidsproblemen.³

Wat is de rol van menstruatie en zwangerschap?

Menstruatie en zwangerschap spelen een belangrijke rol in het ijzerniveau. Tijdens de menstruatie verliezen vrouwen bloed, en daarmee ook ijzer. Dit maandelijkse bloedverlies is een van de voornaamste redenen waarom vrouwen vaker ijzertekort en bloedarmoede hebben dan mannen. Vooral in geval van hevige menstruaties is dit risico extra hoog.^2,4

Ben je zwanger dan verhoogt je behoefte aan ijzer aanzienlijk. Dit komt omdat er meer bloed door je lichaam circuleert en omdat ijzer nodig is voor de ontwikkeling van de placenta en de foetus.⁴

Een tekort aan ijzer als je zwanger bent, beïnvloedt niet alleen jouw gezondheid. Ook je ongeboren baby kan te maken krijgen met lage ijzerniveaus, wat directe gevolgen heeft voor de groei en ontwikkeling. Daarnaast zorgt ijzertekort en bloedarmoede voor een hoger risico op complicaties tijdens de bevalling.⁵

Oorzaken van toenemend ijzertekort bij vrouwen

Onze dagelijkse gewoonten en de manier waarop we leven zijn aan het veranderen. Deze veranderingen hebben subtiele, maar diepgaande effecten op onze gezondheid. Het toenemende ijzertekort en bloedarmoede bij vrouwen is hier één van. Wat veroorzaakt deze verschuiving precies?

Veranderde eetpatronen

Tegenwoordig kiezen steeds meer mensen, met name vrouwen, voor een plantaardig dieet. Dit heeft zeker zijn voordelen, maar het leidt ook tot minder inname van ijzer. Vlees, met name rood vlees, is een rijke bron van heemijzer, dat ons lichaam makkelijk opneemt. Met een vermindering van vleesconsumptie krijgen we minder van dit goed opneembare ijzer binnen.^6,7

Maar dat is niet de enige verandering. Vlees en fruit waren de hoofdbestanddelen van het dieet van onze voorouders. Dit leverde niet alleen veel ijzer op, maar ook vitamine C, wat de opname van ijzer bevordert. Tegenwoordig eten we vaak meer graanproducten zoals brood en pasta. Hoewel deze ook goede nutriënten bevatten, krijgen we ook veel meer fytinezuur binnen. Dit fytinezuur bindt zich aan ijzer, waardoor ons lichaam het minder goed kan opnemen.⁷

Toegenomen menstruatiecycli

Wist je dat de menstruatiepatronen van vrouwen tegenwoordig sterk verschillen van die in het verleden? In de tijd van onze verre voorouders menstrueerden vrouwen minder vaak. De leeftijd waarop ze ongesteld werden lag hoger, ze waren vaker zwanger en hadden langere perioden van borstvoeding. Ze menstrueerden daardoor zo’n 160 keer in hun leven.^6,8

Tegenwoordig ligt dit aantal rond de 450.⁸ Dit komt mede door het gebruik van anticonceptie en veranderingen en reproductieve patronen. Deze toename in menstruatiecycli betekent ook een verhoogd bloedverlies over de jaren. En bij elke menstruatie verliezen we niet alleen bloed, maar ook ijzer. Dit heeft vooral grote impact op vrouwen met zware menstruaties.

Hedendaagse leefstijl

Onze hedendaagse levensstijl is niet meer te vergelijken met die van jaren geleden. De constante stress en tijdsdruk verminderen onze aandacht voor voeding. We kiezen vaker voor snelle, minder voedzame opties zoals fastfood en kant-en-klare maaltijden. Deze keuzes hebben impact op onze inname van essentiële voedingsstoffen. Daarnaast spelen levensstijlfactoren zoals stress, slaapgebrek, roken en overmatig alcoholgebruik ook een rol. Ze beïnvloeden hoe ons lichaam voedingsstoffen opneemt en verbruikt.⁹

Hoe kun je als vrouw een ijzertekort voorkomen? 8 tips

Herken je als vrouw symptomen van een ijzertekort, neem dan eerst contact op met een huisarts. Alleen meer ijzerrijke voeding eten is dan misschien niet voldoende. Wil je je ijzerinname op peil houden? Hier zijn enkele tips om je te helpen:

1. Eet meer ijzerrijke voeding: denk aan rood vlees, gevogelte, vis, peulvruchten, tofu, zaden en donkere bladgroenen.
2. Combineer met vitamine C: denk aan citrusvruchten, paprika’s, broccoli en aardbeien bij je maaltijden met ijzerrijke voeding.
3. Kijk uit met ijzerremmende stoffen: sommige voedingsmiddelen en dranken, zoals koffie en thee maar ook een dieet dat rijk is aan volkoren granen, kunnen de ijzeropname beïnvloeden.
4. Verminder stress: denk aan ontspanningsoefeningen zoals meditatie, yoga, of regelmatige lichaamsbeweging. Of praat eens met iemand als je er zelf niet uit komt.
5. Zorg voor een slaaproutine: een goede nachtrust is essentieel voor veel processen in je lichaam, waaronder de stofwisseling en opname van voedingsstoffen.
6. Vermijd schadelijke gewoonten: roken en overmatig alcoholgebruik hebben invloed op je ijzerstatus. Vind je het lastig om te stoppen, vraag dan om hulp.
7. Vraag om regelmatige controles: bij zware menstruaties of gevoeligheid voor een lage ijzerstatus, is het waardevol om deze regelmatig te laten checken. Vraag eventueel aan je huisarts of er iets te doen is aan de hevigheid van het bloedverlies.
8. Raadpleeg een deskundige: een deskundige op gebied van voeding kan je voorzien van gepersonaliseerd en eventuele aanvullende maatregelen.

Tot slot: bewustwording en zelfzorg

Ook voor een ijzertekort en de bijbehorende symptomen geldt; voorkomen is beter dan genezen, zeker als je vrouw bent. Deze toenemende trend is een zorgwekkende ontwikkeling die wat ons betreft meer aandacht verdient. Laten we daarom de kennis in dit blog gebruiken om bewuste keuzes te maken in onze voeding en levensstijl, en om elkaar aan te moedigen tot regelmatige controles en open gesprekken.